Ngày 7-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã trình Quốc hội dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày tờ trình. Ảnh: Phạm Thắng
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết dự thảo Luật gồm 7 chương, 54 điều, sửa đổi, bổ sung các quy định để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Trong đó, sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Cấp tỉnh gồm: tỉnh, thành phố; Cấp xã gồm: xã, phường và đặc khu (ở hải đảo).
Đối với đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập. Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức Hội đồng nhân dân (HĐND) và Uỷ ban nhân dân (UBND) để bảo đảm bộ máy chính quyền thống nhất, hoạt động thông suốt từ Trung ương đến cấp xã.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức chính quyền địa phương. Đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, cơ bản giữ như quy định hiện hành, chỉ tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh phù hợp với việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Đối với chính quyền địa phương cấp xã, HĐND cấp xã có 2 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội. UBND cấp xã được tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc bố trí các chức danh công chức chuyên môn để tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý ngành, lĩnh vực trên địa bàn phù hợp với quy mô của đơn vị hành chính cấp xã (mới) theo quy định của Chính phủ.
Do không còn tổ chức cấp huyện, nên theo các quy định tại dự thảo luật, chính quyền địa phương cấp xã sẽ thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã hiện nay; được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã (mới).
Về phía cơ quan thẩm tra, ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng trong bối cảnh không tổ chức cấp huyện, nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện được chuyển giao cho cấp xã đảm nhận.
Trong khi đó, việc sắp xếp, mở rộng quy mô đơn vị hành chính cấp xã khiến cho khối lượng công việc của chính quyền địa phương cấp xã sẽ tăng lên rất nhiều. "Đây là thay đổi rất lớn, trong khi năng lực của bộ máy chính quyền địa phương cấp xã chưa thực sự đồng đều và cần có thời gian để được kiện toàn, nâng cao trình độ nên cần có cơ chế để tăng cường vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh"- ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.
Cơ quan thẩm tra nhấn mạnh, chính quyền địa phương cấp tỉnh phải có trách nhiệm theo dõi, giám sát và có giải pháp kịp thời để hỗ trợ, xử lý trong trường hợp chính quyền ở một hoặc một số đơn vị hành chính cấp xã không đủ khả năng thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn được giao nhằm bảo đảm tính thông suốt, hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính, bảo đảm công việc của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn được giải quyết kịp thời, nhanh chóng.
Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với việc bổ sung quy định trách nhiệm của UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, trong trường hợp cần thiết, trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã.
Chính phủ đề xuất luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025.
