Dựa trên những đặc điểm khó đoán và gây tranh cãi của chính quyền Mỹ - Trung thêm căng thẳng dưới thời ông Trump?
Trump 2.0: Biến số mới trong trật tự toàn cầu 2025
Năm 2024 chứng kiến làn sóng bầu cử với hơn 2 tỉ cử tri bỏ phiếu tại 70 quốc gia. Bối cảnh đó, việc ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ dự báo sẽ tạo ra những biến động lớn trong trật tự thế giới năm 2025.
Tuy nhiên, với phong cách lãnh đạo mang tính doanh nhân, ông Trump được kỳ vọng sẽ linh hoạt hơn trong chính sách với Trung Quốc. Việc đe dọa áp thuế cao có thể chỉ là công cụ đàm phán nhằm đạt được thỏa thuận toàn diện về các vấn đề như Ukraine, Triều Tiên và Đài Loan.
Tại Trung Đông, chiến lược của chính quyền Trump 2.0 dự kiến xoay quanh hai trụ cột: bảo vệ an ninh cho Israel và kiềm chế Iran. Washington sẽ tiếp tục duy trì sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Tel Aviv, đồng thời ưu tiên các nhu cầu an ninh của đồng minh này.
Mặc dù vậy, chính quyền mới có thể sẽ thúc giục Israel thu hẹp quy mô hoạt động quân sự ở Gaza và Lebanon. Tuy nhiên cách tiếp cận này khó có thể tạo ra giải pháp chính trị toàn diện cho vấn đề Palestine hoặc chấm dứt hoàn toàn khủng hoảng nhân đạo tại Gaza.
Một điểm sáng tiềm năng là vai trò của chính quyền Trump trong việc phục hồi quan hệ giữa thế giới Ả Rập với Israel. Trong năm 2025, Washington có thể sẽ nối lại đàm phán với Saudi Arabia về một thỏa thuận quốc phòng nhằm tăng cường hội nhập an ninh khu vực giữa các đối tác của Mỹ.
Đối với Iran, ông Trump đã bày tỏ ý định quay lại áp dụng các biện pháp trừng phạt tối đa như đã thực hiện năm 2018 sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Mục tiêu chính không phải là thay đổi chế độ tại Tehran mà là thúc đẩy đàm phán mới về chương trình hạt nhân và chấm dứt sự hỗ trợ của Iran cho các tổ chức như Houthi hay Hezbollah trong khu vực.
Định hình trật tự thế giới mới
Một trong những tác động sâu rộng nhất của Trump 2.0 có thể là sự thay đổi trong cấu trúc của trật tự thế giới. Các chính sách đơn phương và xu hướng tách rời khỏi các thiết chế đa phương của Mỹ có thể thúc đẩy sự phát triển của một trật tự thế giới đa cực mạnh mẽ hơn. Các cường quốc khu vực có thể sẽ tìm cách mở rộng ảnh hưởng và thiết lập các cơ chế hợp tác mới độc lập với Mỹ.
Trong bối cảnh này, các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc, WTO và NATO có thể phải đối mặt với những thách thức lớn về tính hiệu quả và vai trò của mình. Sự suy giảm cam kết của Mỹ đối với các thể chế này có thể dẫn đến nhu cầu cải cách toàn diện hệ thống quản trị toàn cầu.
Dù còn nhiều điều chưa thể chắc chắn về những gì ông Trump sẽ làm nhưng có một điều rõ ràng là Trump 2.0 sẽ là một biến số quan trọng trong việc định hình lại trật tự thế giới năm 2025. Nhiệm kỳ thứ hai này được dự báo sẽ có nhiều khác biệt so với khi ông lần đầu bước vào Nhà Trắng ngày 20-1-2017, với những tác động sâu rộng không chỉ đến quan hệ quốc tế và nền kinh tế toàn cầu mà còn đến cả cấu trúc của trật tự thế giới trong thập niên tới.