Trung Quốc chuyển hướng chính sách xe điện

Mẫu xe BYD Sealion 6 DM-i được trưng bày tại Triển lãm ô tô quốc tế Thượng Hải (Trung Quốc) lần thứ 21 ngày 23-4-2025 - Ảnh: AFP

Lợi nhuận quý 3 năm nay của Hãng sản xuất xe điện BYD (Trung Quốc) đã giảm 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu quý thứ 2 liên tiếp đi xuống khi hãng đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt tại thị trường nội địa.

"Xoay trục" ra thế giới

Theo báo cáo công bố tuần này, lợi nhuận ròng của BYD đạt 7,8 tỉ nhân dân tệ (1,1 tỉ USD) trong quý 3, trong khi doanh thu giảm 3,1% xuống còn 195 tỉ nhân dân tệ - mức sụt giảm đầu tiên trong hơn 5 năm.

Theo Hãng tin Reuters, các đối thủ như Geely và Leapmotor đang giành thị phần trong phân khúc xe giá rẻ, khiến thị phần nội địa của BYD giảm từ 18% xuống còn 14% chỉ sau một năm.

Hãng đã điều chỉnh mục tiêu doanh số năm 2025 giảm 16%, còn 4,6 triệu xe, song vẫn kỳ vọng xuất khẩu xe điện và hybrid sẽ tăng gấp đôi, với châu Âu là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất.

Chiến lược giúp Trung Quốc chuyển đổi thành công từ xe xăng sang xe điệnĐỌC NGAY

Theo Hãng tin Reuters, các chuyên gia nhận định động thái trên cho thấy Bắc Kinh tin rằng ngành xe điện đã đủ trưởng thành và không còn cần sự hỗ trợ tài chính đặc biệt.

"Đây là sự thừa nhận chính thức rằng xe điện không còn cần chính sách ưu tiên nữa. Trợ cấp sẽ dần biến mất", bà Dan Wang, Giám đốc phụ trách Trung Quốc tại Công ty tư vấn Eurasia Group, nhận xét.

Theo bà, Trung Quốc đã thống trị công nghệ và pin liên quan đến xe điện, nên giờ đây "thị trường sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc quyết định ai tồn tại".

Dù vậy, điều này không có nghĩa xe điện bị "thất sủng", mà phản ánh chiến lược phân bổ nguồn lực sang các lĩnh vực công nghệ mới mà Bắc Kinh muốn củng cố vị thế, trong bối cảnh căng thẳng thương mại và an ninh toàn cầu leo thang.

Các loại xe năng lượng mới (NEV) - bao gồm xe điện, xe hybrid sạc điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu - đã được đưa vào danh sách các ngành công nghiệp chiến lược mới nổi trong ba kế hoạch 5 năm trước đó, thúc đẩy Bắc Kinh rót hàng tỉ USD để khuyến khích các hãng xe sản xuất xe điện và người tiêu dùng mua chúng.

Chính sách này đã tạo ra chuỗi cung ứng nội địa khổng lồ, đưa Trung Quốc trở thành thị trường xe năng lượng mới lớn nhất thế giới. Tính đến tháng 7-2024, NEV chiếm hơn 50% tổng doanh số ô tô tại Trung Quốc, sớm hơn 10 năm so với mục tiêu ban đầu của chính phủ.

Tuy nhiên, đà tăng trưởng quá nhanh cùng dòng tiền hỗ trợ khổng lồ đã khiến ngành xe điện rơi vào tình trạng cung vượt cầu nghiêm trọng, khi các thương hiệu trong nước sản xuất nhiều xe hơn để đạt chỉ tiêu sản lượng chứ không phải dựa trên nhu cầu thị trường.

Theo Hãng nghiên cứu Jato Dynamics, có tới 93 trong số 169 nhà sản xuất ô tô tại Trung Quốc có thị phần dưới 0,1%.

Giáo sư Đồ Tân Tuyền, Viện trưởng Viện Nghiên cứu WTO thuộc Đại học Kinh tế và kinh doanh quốc tế (Trung Quốc), nhận định: "Từ góc độ quốc gia, Trung Quốc không còn cần phải chú trọng quá nhiều vào xe năng lượng mới, nếu không sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa công suất lớn hơn".

Giới phân tích dự đoán, dù xe điện bị loại khỏi kế hoạch quốc gia, các bộ ngành Trung Quốc sẽ sớm công bố hướng dẫn chi tiết để điều chỉnh quá trình chuyển đổi sang giai đoạn "tự lập".

Khi chính phủ rút dần bàn tay hỗ trợ, thị trường và công nghệ sẽ trở thành yếu tố quyết định, buộc các hãng xe từ BYD đến Geely hay Leapmotor phải cạnh tranh bằng đổi mới, chứ không phải bằng giá rẻ.

Trung Quốc đáp trả việc EU áp thuế xe điện

Ngày 10-7, Trung Quốc đã thông báo bước đi tiếp theo sau khi Liên minh châu Âu (EU) bổ sung áp thuế xe điện nhập khẩu của nước này.