Ukraine và 'nước cờ' dầu mỏ

Từ việc gây sức ép lên Hungary, Slovakia và Thổ Nhĩ Kỳ cho tới đối đầu Trung Quốc, việc đáp ứng các yêu cầu của ông Trump để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine sẽ đầy thách thức.

Ukraine và 'nước cờ' dầu mỏ - Ảnh 1.

Ông Trump muốn cắt nguồn thu từ dầu mỏ của Nga để đưa cuộc chiến ở Ukraine tới hồi kết - Ảnh: Nikkei/Reuters

Trong lúc con đường đàm phán hòa bình vẫn còn mờ mịt, chính quyền Ông Bessent: Chiến sự Nga - Ukraine sẽ kết thúc trong 60 ngày nếu châu Âu áp thuế bên mua dầu Nga

Số liệu của Nga cho thấy trong năm 2024 doanh thu từ dầu mỏ và khí đốt chiếm khoảng 30% ngân sách liên bang, khiến xuất khẩu năng lượng trở thành nguồn tài trợ quan trọng cho chiến dịch quân sự ở Ukraine. Trung Quốc và Ấn Độ vẫn là hai trong số những nước mua dầu mỏ lớn nhất của Nga.

Ông Bessent cho biết Tổng thống Trump đang kêu gọi các nước châu Âu áp thuế từ 50% - 100% đối với Trung Quốc và Ấn Độ để cắt đứt nguồn thu từ dầu mỏ của Nga. Tuy nhiên, chính quyền ông Trump dường như đang đá quả bóng trách nhiệm sang châu Âu. Ông Trump đã nhấn mạnh cuộc xung đột Nga - Ukraine "không phải là cuộc chiến của tôi và tôi chỉ có mặt ở đây để giúp chấm dứt cuộc chiến này".

Bộ trưởng Bessent khẳng định Washington sẽ không áp thuế bổ sung với hàng hóa Trung Quốc nhằm ngăn chặn việc Trung Quốc mua dầu Nga nếu các nước châu Âu không áp thuế mạnh lên Trung Quốc và Ấn Độ. 

"Chúng tôi kỳ vọng các nước châu Âu sẽ chia sẻ trách nhiệm, và chúng tôi sẽ không tiến tới nếu thiếu sự tham gia của họ" - ông nói khi được hỏi về khả năng Mỹ áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc vì vấn đề mua dầu mỏ Nga.

Ông Bessent cho biết Mỹ sẵn sàng hợp tác với các nước châu Âu để xem xét các biện pháp trừng phạt mạnh hơn đối với các thực thể Nga, gồm cả các công ty dầu khí lớn như Rosneft và Lukoil.

Thách thức từ đồng minh

Ukraine và 'nước cờ' dầu mỏ - Ảnh 2.Tokyo bác đề xuất của Mỹ: 'Không thể tăng thuế một quốc gia chỉ vì họ mua dầu Nga'ĐỌC NGAY

Đầu tháng này, ông Trump đã có cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo châu Âu, yêu cầu họ giảm lượng dầu nhập khẩu từ Nga. Tuy nhiên, báo New York Times nhận định điều kiện này gần như chắc chắn sẽ không được đáp ứng và ông Trump cùng các cố vấn cũng hiểu rõ điều đó.

Thổ Nhĩ Kỳ - thành viên NATO - là một trong những nước mua dầu mỏ Nga nhiều nhất. Theo nhà phân tích dầu thô Homayoun Falakshahi tại công ty hàng hóa Kpler, Thổ Nhĩ Kỳ nhập khẩu 57% dầu từ Nga. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan có quan hệ tốt với ông Trump và khó có khả năng nước này sẽ dừng mua dầu Nga trong bối cảnh khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Bên trong EU, dù khối này đã giảm mạnh lượng dầu nhập khẩu từ Nga, việc Hungary và Slovakia khăng khăng rằng họ cần dầu mỏ Nga đã gây khó khăn cho tiến trình cắt giảm phụ thuộc. Hai quốc gia này thời gian qua được tạm thời miễn trừ, cho phép họ tiếp tục nhập khẩu nhiên liệu qua đường ống Druzhba chạy xuyên qua Ukraine. 

Mặc dù việc miễn trừ nhằm giúp Budapest và Bratislava có thời gian tìm nguồn cung thay thế, hai thành viên này lại tăng cường mua dầu từ Nga, tận dụng giá dầu giảm, dẫn đến sự phụ thuộc ngày càng lớn.

Đối với trường hợp Trung Quốc, các nhà phân tích chỉ ra cả về mặt chính trị và kinh tế, việc áp thuế quan cao lên Bắc Kinh sẽ là "đòn chí mạng" đối với EU. Trong nhiều thập niên qua, nền kinh tế EU đã ngày càng gắn kết chặt chẽ với Trung Quốc qua việc người tiêu dùng châu Âu đã quen với hàng nhập khẩu giá rẻ.

Mặc dù EU đã cam kết giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, các lĩnh vực kinh tế then chốt - từ các nhà sản xuất ô tô của Đức, nhà sản xuất rượu vang Pháp, đến các thương hiệu thời trang Ý - vẫn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc cả về sản xuất lẫn doanh số bán hàng.

Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của EU về hàng hóa và dịch vụ, chỉ sau Mỹ và Anh. Trung Quốc chiếm khoảng 21% tổng lượng nhập khẩu của EU. Ngoài ra, Bắc Kinh đã cho thấy họ sẽ không ngần ngại đáp trả mạnh mẽ trước bất kỳ hành động khiêu khích nào từ EU.

"Thuế quan cao đánh vào Trung Quốc sẽ gây thiệt hại to lớn. Chúng ta đã thấy điều này qua trường hợp của Mỹ, khi họ phải rút lại quyết định đó" - nhà phân tích David Henig tại Trung tâm Kinh tế và Chính trị quốc tế châu Âu nhận định.

Dầu mỏ Nga tại EU

Trước xung đột Nga - Ukraine năm 2021, EU nhập khẩu 45% khí tự nhiên và 27% dầu thô từ Nga. Năm ngoái, tỉ lệ này giảm xuống còn 19% đối với khí đốt và 3% đối với dầu thô. Năm 2024, EU chi 21,9 tỉ euro để mua nhiên liệu hóa thạch của Nga, chiếm khoảng 10% tổng doanh thu xuất khẩu toàn cầu của Nga.

Tuy nhiên, có hai trường hợp đặc biệt là Hungary và Slovakia. Theo báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và không khí sạch, Hungary đã tăng tỉ lệ phụ thuộc vào dầu thô Nga từ 61% trước xung đột lên 86% vào năm 2024, và Slovakia vẫn gần như 100% phụ thuộc vào nguồn cung từ Matxcơva.

Ukraine và 'nước cờ' dầu mỏ - Ảnh 3.Trung Quốc chỉ trích Mỹ, phản đối kêu gọi G7 và NATO áp thuế quan vì mua dầu Nga

Hôm nay Trung Quốc kiên quyết phản đối việc Mỹ kêu gọi các nước G7 và NATO áp thuế quan thứ cấp lên Bắc Kinh vì mua dầu của Nga, đồng thời tuyên bố sẽ có các biện pháp bảo vệ quyền lợi của mình.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề