Để tiếp tục sắp xếp, hoàn thiện tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị trong năm 2025 và nhiệm kỳ 2025 - 2030, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, các cấp ủy, tổ chức đảng có liên quan nghiên cứu định hướng sáp nhập một số tỉnh thành.
Vậy việc đổi tên, chia tách, sáp nhập tỉnh, thành phố do tổ chức, đơn vị nào quyết định? Vấn đề này sẽ căn cứ theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 ngày 19/2/2025 vừa qua. Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/3/2025.
Theo Điều 9 của Luật tổ chức chính quyền địa phương 2025: Quốc hội là cơ quan quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Quốc hội là cơ quan quyết định thành lập, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Ảnh minh họa: Quochoi.vn
Các quyết định này phải được thông qua quy trình pháp lý chặt chẽ. Cụ thể, theo Điều 10 Trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính gồm các bước:
Đầu tiên, Chính phủ tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh trình Quốc hội;
Hồ sơ đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính gồm có:
Tờ trình về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;
Đề án về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;
Báo cáo tổng hợp ý kiến Nhân dân, ý kiến của Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan, tổ chức có liên quan; tổ chức;
Dự thảo nghị quyết của Quốc hội hoặc dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.
Sau đó, đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến Nhân dân ở những đơn vị hành chính chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về chủ trương thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính bằng các hình thức phù hợp theo quy định của Chính phủ.
Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được thẩm định trước khi trình Chính phủ và được thẩm tra trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.
Khi Quốc hội quyết định về việc thay đổi đơn vị hành chính như sáp nhập tỉnh, thành phố, sẽ có các bước thảo luận công khai với tham gia của các đại biểu Quốc hội và Quốc hội sẽ tiến hành bỏ phiếu thông qua.
Các Đại biểu Quốc hội sẽ bỏ phiếu quyết định thành lập, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Ảnh minh họa: Quochoi.vn
Cũng theo Điều 8 của Luật tổ chức chính quyền địa phương 2025, khi tiến hành việc chia tách, sáp nhập, hay đổi tên các đơn vị hành chính, các yêu cầu về phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, và các yếu tố tự nhiên như dân số, diện tích phải được xem xét.
Điều này đảm bảo rằng các quyết định không chỉ hợp lý về mặt hành chính mà còn phục vụ cho mục tiêu phát triển bền vững và đảm bảo an ninh trật tự.
Đặc biệt, khi có sự thay đổi, ví dụ như việc chia tách hoặc sáp nhập các tỉnh, thành phố, Quốc hội và Chính phủ sẽ phải thực hiện việc sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý liên quan như các Nghị quyết, Quyết định của Quốc hội hoặc Chính phủ. Mọi thay đổi đều phải được chuẩn bị kỹ lưỡng và có sự tham gia của các cơ quan có thẩm quyền.
