Tuần lễ cuối cùng trong vai trò CEO của Berkshire Hathaway đang đến gần với Warren Buffett, người đã dùng chính công ty này để xây dựng nên một trong những đế chế tài chính lớn nhất thế giới.
Từ năm 1965, Buffett đã biến một hãng dệt đang bên bờ vực sụp đổ thành một tập đoàn khổng lồ với giá trị vốn hóa vượt ngưỡng 1.000 tỷ USD. Thế nhưng, điều trớ trêu là chính ông lại gọi Berkshire Hathaway là “cổ phiếu ngu ngốc nhất tôi từng mua”.
Với tài sản ròng ước tính khoảng 151 tỷ USD, phần lớn gắn liền với cổ phiếu loại A của Berkshire, Buffett hiện đứng thứ 10 trong danh sách tỷ phú giàu nhất thế giới. Tuy nhiên, nếu không thực hiện hàng trăm ngàn khoản quyên tặng cổ phiếu loại B kể từ năm 2006, giá trị tài sản của ông có thể lên đến 359 tỷ USD. Và điều thú vị là tất cả thành tựu đó bắt nguồn từ một sai lầm cay đắng: mua Berkshire vì bị “làm phật lòng”.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2010 với CNBC, Buffett đã kể lại chi tiết thương vụ khiến ông hối hận suốt đời. Vào năm 1962, khi điều hành một quỹ đầu tư chỉ khoảng 7 triệu USD, ông để mắt đến Berkshire Hathaway, lúc ấy là một công ty dệt đang suy tàn. Buffett nhận thấy công ty có xu hướng mua lại cổ phiếu mỗi khi đóng cửa nhà máy và bán tài sản, nên ông bắt đầu thu gom cổ phiếu với dự tính bán lại cho họ để kiếm lời nhỏ.
Năm 1964, ông sở hữu lượng lớn cổ phần và nhận được lời đề nghị mua lại từ giám đốc điều hành Seabury Stanton với giá 11,50 USD/cổ phiếu. Buffett đồng ý bằng lời hứa danh dự. Nhưng vài tuần sau, ông nhận được thư chào mua với giá chỉ 11,375 USD. Mặc dù sự chênh lệch chỉ là tượng trưng, nhưng con số đó đã khiến Buffett nổi giận. Thay vì bán cổ phiếu như đã hứa, ông quyết định tiếp tục mua thêm và chiếm quyền kiểm soát công ty, để rồi sa thải Stanton và bước chân vào một ngành kinh doanh tệ hại.
Buffett thừa nhận đó là một quyết định bốc đồng, đầy cảm tính và là khởi đầu của một bài học đắt giá. Ông đã đổ hàng triệu USD vào một ngành công nghiệp mà bản thân không hiểu rõ và không có triển vọng sinh lời.
Trong suốt 20 năm sau đó, Buffett nỗ lực vực dậy mảng dệt may, thuê những nhà quản lý giỏi, đầu tư thiết bị hiện đại, thậm chí mua thêm một công ty dệt khác tại New Hampshire. Thế nhưng, mọi thứ đều thất bại.
Theo ông, nếu thay vì cố “cứu” ngành dệt, ông thành lập một công ty mới chỉ tập trung vào mảng bảo hiểm, lĩnh vực sinh lời cao, thì ngày nay Berkshire Hathaway có thể đã có giá trị gấp đôi, tương đương hơn 2.000 tỷ USD.
Từ trải nghiệm cay đắng ấy, Buffett rút ra bài học cốt lõi: “Khi một nhà quản lý có tiếng là tài giỏi gặp phải một doanh nghiệp có nền tảng yếu kém, thì chính doanh nghiệp sẽ giữ nguyên danh tiếng của mình”.
Ông nhấn mạnh rằng trong kinh doanh, không có điểm cộng cho “độ khó” như trong Olympic, tốt hơn hết là hãy bước qua rào cản thấp nhất thay vì cố nhảy qua những thanh chắn cao 2 mét.
Câu chuyện Berkshire cũng minh họa cho sự chuyển biến trong tư duy đầu tư của Buffett. Từ chỗ trung thành với triết lý “mua rẻ” của người thầy Ben Graham, ông dần nhận ra giá trị lớn hơn nằm ở việc “mua tốt với giá hợp lý”, chứ không phải “mua rẻ thứ tệ hại”. Dù vậy, bản thân Buffett cũng thú nhận rằng mình đã mất 20 năm để dứt bỏ hoàn toàn ảo vọng về ngành dệt.
Với Berkshire Hathaway, Buffett không chỉ có một thương vụ tệ hại, mà còn có cả một trường học thực tiễn, nơi ông liên tục được nhắc nhở về giới hạn của khả năng quản lý trong môi trường kinh doanh đầy thử thách. Và dù đã rút khỏi ngành báo in vào năm 2020, ông vẫn giữ triết lý điều hành đi ngược sách giáo khoa đó là không loại bỏ những doanh nghiệp “tàm tạm”, miễn là chúng không gây thua lỗ nặng hoặc rắc rối lao động.
Tham khảo CNBC
