Trong bối cảnh thị trường ôtô
Chỉ trong vài năm ngắn, lượng xe xuất khẩu của Trung Quốc tăng vọt lên gần 440.000 chiếc vào năm 2024, so với chỉ 15.000 xe vào năm 2021. Hơn 80% số lượng xe được ghi nhận là "xe cũ".
Song cùng với lợi nhuận là hàng loạt hệ lụy: việc méo mó dữ liệu bán hàng, làm loạn giá thị trường, và gây tổn hại uy tín thương hiệu. "Xe cũ 0 km" thường không có bảo hành, khiến người mua nước ngoài phải tự chịu chi phí sửa chữa khi gặp sự cố, dẫn tới mất niềm tin với toàn bộ xe Trung Quốc. Một nhà quản lý ngành chia sẻ: "Người tiêu dùng nước ngoài khó phân biệt giữa các thương hiệu Trung Quốc - một thương hiệu bị mất uy tín có thể kéo cả ngành đi xuống".
Mâu thuẫn trong chính sách
Tháng 9/2025, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo rằng từ 1/1/2026,
Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, bắt đầu từ năm 2026, việc xuất khẩu ôtô điện (EV) sẽ phải có giấy phép, nhằm ngăn chặn tình trạng cạnh tranh không lành mạnh từ các thương nhân tự do.
Một số nhà xuất khẩu thừa nhận nhiều hãng xe nhắm mắt làm ngơ, thậm chí có bộ phận riêng để thúc đẩy xuất khẩu trá hình, vì đây là cách duy nhất để giải phóng hàng tồn. Theo ông Li Huai, CEO Haishangche Technology, gốc rễ vấn đề nằm ở sản xuất dư thừa và trợ cấp địa phương: "Nhiều doanh nghiệp buộc phải chọn giữa việc hạ giá bán trong nước hoặc đẩy xe ra nước ngoài dưới dạng xe cũ".
Cạnh tranh độc hại lan ra toàn cầu
Cạnh tranh khốc liệt trong nước đang tràn sang thị trường quốc tế. Tại một số quốc gia, hàng loạt thương nhân cùng bán một mẫu xe, khiến lợi nhuận gần như biến mất, chênh lệch giá giữa người bán chỉ vài trăm nhân dân tệ. Đối với các hãng đã đầu tư bài bản ở nước ngoài – xây showroom và trung tâm dịch vụ – sự xuất hiện của xe xuất khẩu "vùng xám" này khiến họ mất lợi thế và doanh thu giảm mạnh.
 |
| "Xe cũ 0 km" thường không có bảo hành, khiến người mua nước ngoài phải tự chịu chi phí sửa chữa khi gặp sự cố, dẫn tới mất niềm tin với toàn bộ xe Trung Quốc. |
Lãnh đạo Great Wall Motor, ông Wei Jianjun, từng chỉ trích đây là "tình trạng hỗn loạn", trong khi Chery Automobile kêu gọi cấm hẳn hình thức này, cho rằng nó "gây hại cho tất cả các bên". Các hiệp hội trong ngành nhắc lại bài học thập niên 1990, khi xe máy Trung Quốc tràn ngập Đông Nam Á nhưng nhanh chóng mất thị phần vì chất lượng thấp và thiếu hậu mãi. Đến 2016, xe Nhật Bản chiếm 95% thị phần tại Việt Nam, còn xe Trung Quốc gần như biến mất.
"Chính phủ Trung Quốc không muốn ngành xe điện lặp lại thảm họa đó", một chuyên gia cảnh báo. Trường hợp Neta Auto tái cấu trúc và bỏ dở hoạt động tại Thái Lan, khiến khách hàng không thể bảo hành, là ví dụ rõ ràng về rủi ro uy tín.
 |
| Trung Quốc cũng có thể xây dựng nền tảng xuất khẩu số hóa, giúp giảm chi phí và tăng giám sát. Khi thị trường xe cũ thực sự trưởng thành, giới phân tích tin rằng hiện tượng "xe cũ 0 km" sẽ tự biến mất. |
Nhiều chuyên gia cho rằng giải pháp lâu dài không phải là siết chặt hành chính, mà là cải thiện môi trường cạnh tranh trong nước và thu hẹp chênh lệch giá giữa thị trường nội địa và quốc tế. Các đề xuất bao gồm giảm dần trợ cấp xe điện, phát triển sàn giao dịch xe cũ minh bạch, và học hỏi mô hình đấu giá xe Nhật Bản - vốn vừa hiệu quả, vừa đảm bảo chất lượng.
Sách hay đọc trên xe
Chuyên mục XE 360 gửi tới độc giả những tựa sách hay với nhiều chủ đề hấp dẫn. Trên những chặng hành trình với những chiếc xe, không hiếm khi chúng ta có những khoảnh khắc nghỉ ngơi, thư giãn, và những trang sách là người bạn đồng hành lý thú.
