Hồ Yên Lập là hồ chứa nước ngọt lớn nhất của tỉnh Quảng Ninh. Hồ có dung tích khoảng 127 triệu m3, lớn gấp 14 lần hồ Tây; diện tích mặt nước 12,5 km2 (rộng gấp đôi quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Hồ Yên Lập (tỉnh
Ngoài giá trị về thủy lợi, hồ Yên Lập còn có nhiều tài nguyên. Dưới đáy nước và lưu vực hồ Yên Lập còn khoảng 10 triệu tấn than lộ vỉa, ở độ sâu đáy vỉa khoảng âm 350 - 500 m, trữ lượng than tới hàng 100 triệu tấn. Để dễ hình dung, lượng than này gấp đôi sản lượng khai thác than của cả nước trong một năm.
Nguyên đội trưởng đội lâm nghiệp Chòi Cao (thuộc lâm trường Hoành Bồ) từng chia sẻ, khi xây dựng hồ Yên Lập để nguyên khoảng 5 km2 rừng nguyên sinh có nhiều gỗ quý như: sến, táu, dổi, dẻ sồi và nhiều cây lim hai người ôm. Nước dâng đến đâu thì rừng chìm trong nước đến đấy, gỗ ngâm dưới đáy nước sâu không mối mọt, lõi gỗ có thể hàng trăm năm vẫn sử dụng tốt.
Hay vào năm 1980, một kỹ sư của đoàn địa chất 37 chuyên thăm dò nước hé lộ tài liệu địa chất cho rằng dưới địa tầng khu vực hồ Yên Lập về phía làng Đồng Đăng (cũ) có một túi nước ngầm lớn dài trên 1000 m, rộng 70 m.
Như vậy, ngoài là nguồn cung cấp nước cho phát triển tại các đô thị của tỉnh Quảng Ninh, hồ Yên Lập còn mang trong mình nhiều bí ẩn về thảm thực vật, tài nguyên lớn chưa được khai phá.
Hồ Yên Lập được xây dựng trên độ cao 30 m so với mực nước biển với đập chính dài trên 275 m, cao hơn 32 m; đập phụ Nghĩa Lộ dài 540 m, cao trên 33 m…
Khi xây dựng hồ Yên Lập, công trình hàng ngày có trên 3.000 công nhân của 3 lực lượng gồm: đội quân chính quy của Bộ Thủy Lợi; lực lượng các xí nghiệp của tỉnh; nhân lực tại các huyện trên địa bàn (phần lớn là xã viên đội thủy lợi 202 của các hợp tác xã nông nghiệp đảm nhiệm).
Ngoài xây dựng phần hồ Yên Lập, tại đây còn xây dựng hệ thống kênh mương. Kênh chính bắt nguồn từ hồ Yên Lập ở phường Minh Thành đến xã Tiền Phong (Quảng Yên) dài hơn 26 km, trong đó có cặp xi phông dài hơn 500 m dẫn nước qua sông Chanh (Ảnh tư liệu).
Vào thời điểm mới hoàn thành, hồ Yên Lập cung cấp nước nuôi trồng thủy sản và nước tưới cho 110 km2 đất sản xuất nông nghiệp (chủ yếu là ở thị xã Quảng Yên). Nhờ đó, sản lượng lương thực quy thóc của Quảng Yên đã tăng từ 10.400 tấn năm 1980 lên 56.000 tấn năm 2015.
Ngày nay, công nghiệp và dịch vụ phát triển, xu hướng đô thị hóa…hồ Yên Lập hiện cấp nước tưới cho 83 km2 đất nông nghiệp (riêng Quảng Yên 50 km2) và 16 km2 ao đầm nuôi trồng hải sản.
Hồ Yên Lập cũng cung cấp nước sạch cho trên 160.000 hộ dân tại thành phố Hạ Long, thành phố Uông Bí và thị xã Quảng Yên.
Theo quy hoạch chung thành phố Hạ Long đến năm 2040 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt: Phường Đại Yên và Việt Hưng tại khu vực hồ Yên Lập được định hướng có tính chất là khu công viên cây xanh kết hợp dịch vụ - du lịch sinh thái.
