1. Trang chủ
2. Tiêu điểm

• Trang chủ
• Bình luận
• 0 Thích
• Chia sẻ
• Gửi mail

Bách phân vị để làm gì?

13:00 28/07/2025

Trong mùa tuyển sinh năm 2025, cụm từ 'bách phân vị' bỗng trở thành một khái niệm gây tranh cãi.

Nhiều thí sinh, phụ huynh đang "rối não" với "bách phân vị"

Có người gọi nó là công cụ bảo đảm công bằng giữa các Đại học Quốc gia TP.HCM công bố bách phân vị điểm thi đánh giá năng lựcĐỌC NGAY

Trên lý thuyết, bách phân vị giúp giảm thiểu tình trạng "mạnh ai nấy điểm", giúp các trường đối sánh chuẩn đầu vào giữa nhiều tổ hợp và phương thức.

Nhưng nếu nhìn dưới góc độ người học, câu hỏi đặt ra là: bách phân vị có giúp thí sinh chọn ngành phù hợp, phát triển bản thân tốt hơn?

Dẫu là chủ thể chính nhưng trong thực tế, thí sinh không được cung cấp đầy đủ thông tin về cách tính, về mẫu dữ liệu phân tích, hay cách các trường sử dụng phân vị cụ thể ra sao.

Khi một công cụ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét tuyển nhưng lại "ẩn số" với người học thì lợi ích cho thí sinh là điều khó kiểm chứng. Điều này dẫn đến nghịch lý: thí sinh học tốt, điểm cao nhưng vẫn hoang mang không rõ vị trí của mình.

Trong khi đó, các trường lại dễ dàng sử dụng phân vị như một "cơ sở hợp lý" để điều chỉnh chỉ tiêu và điểm sàn. Vậy thì bách phân vị đang phục vụ ai?

Không thể phủ nhận: áp lực điểm số vốn đã nặng nề, nay lại thêm áp lực "vị trí" mà chính các em cũng không hiểu rõ. Đây là rủi ro tâm lý không nhỏ đối với học sinh THPT - những người đang đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời, cần được dẫn dắt hơn là bị rối bời bởi những thuật ngữ kỹ thuật xuất hiện "khẩn" để giám sát và quản lý.

Giáo dục là hành trình dài hơi, không thể chỉ vận hành bằng những công cụ "đổi mới tức thời" nếu thiếu nền tảng dữ liệu và mục tiêu nhân văn đúng nghĩa. 

Với bách phân vị, điều đáng suy nghĩ là: liệu đây có phải giải pháp kỹ thuật nhất thời trong giai đoạn nhiều phương thức tuyển sinh cạnh tranh, hay thực sự là hướng đi có tính bền vững nhằm đảm bảo chất lượng tuyển sinh và nhất là cơ hội trúng tuyển, được giáo dục hiệu quả, phát triển nghề nghiệp đúng hướng và khởi nghiệp thành công?

Khi một công cụ gây ra hoang mang nhiều hơn sự đồng thuận, khi người học không được chuẩn bị tâm lý và thông tin để tiếp cận thì giá trị giáo dục sẽ bị ảnh hưởng sâu sắc. "Cái cần của giáo dục không nằm ở sự phức tạp, mà ở sự minh bạch - cái giúp người học cảm thấy được thấu hiểu và được trao quyền".

Bách phân vị, nếu được sử dụng đúng - với minh chứng dữ liệu, với tinh thần khai sáng, với sự trung thực trong giáo dục - có thể là một bước tiến. Nhưng nếu biến nó thành cơ chế để đơn giản hóa quản lý mà bỏ rơi người học trong mê trận thông tin thì lợi bất cập hại.

Hãy để bách phân vị là công cụ vì học sinh - không phải là công cụ vì sự thuận tiện của hệ thống, nhất là các mục tiêu đơn thuần về giám sát hay xử lý các phương thức cũng do chính chúng ta tự đặt ra.

Bách phân vị gây nhiều hiểu lầm, nguy cơ sai lệch

Việc sử dụng bách phân vị để quy đổi điểm giữa các tổ hợp xét tuyển lại đang gây ra nhiều hiểu lầm, dẫn đến nguy cơ sai lệch và mất công bằng trong tuyển sinh đại học.