Bên dưới dãy Himalaya, con sông nhỏ tạo ra nguồn dự trữ điện khổng lồ cho vương quốc Bhutan. Tài nguyên tái tạo đã trở thành động lực cho nền kinh tế, chiếm 30% GDP và cung cấp năng lượng cho gần 800.000 dân.
Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, Bhutan đã nghĩ ra một sáng kiến mới: Dùng năng lượng dự trữ để khai thác Bitcoin. Theo Forbes, các nhà máy thủy điện đã được tận dụng, qua đó đưa Bhutan trở thành một trong những quốc gia hiếm hoi điều hành máy đào thuộc sở hữu nhà nước.
Chỉ vài ngày sau khi Forbes liên hệ với các quan chức Bhutan và đặt câu hỏi về kế hoạch khai thác, đại diện chính phủ xác nhận đã bắt đầu khai thác Bitcoin từ nhiều năm trước, khi giá đồng tiền này chỉ khoảng 5.000 USD. Khoản tiền kiếm được được dùng để trợ cấp điện và phần cứng. Không rõ quá trình khai thác diễn ra ở đâu, liệu kế hoạch này có mang lại lợi nhuận, hay vì sao Bhutan không bao giờ tiết lộ dự án này cho người dân hoặc các đối tác quốc tế.
Nằm giữa Trung Quốc, Ấn Độ và Nepal, Bhutan, nổi tiếng với tu viện cùng quan niệm đề cao sự hạnh phúc hơn là sản phẩm quốc nội, đã dành vài năm nuôi dưỡng danh mục đầu tư tiền số quan trọng. Trong đó, công ty cổ phần thuộc sở hữu nhà nước Druk Holding & Investments đã bí mật đổ hàng triệu USD nắm giữ tiền số.
Được biết, quỹ Druk Holding & Investment, được đặt tên theo truyền thuyết rồng sấm và là biểu tượng quốc gia của Bhutan, quản lý một loạt tài sản trong nước, từ nhà máy sản xuất pho mát cho đến nhà máy thủy điện, thậm chí cả hãng hàng không hoàng gia Bhutan.
Tin đồn hoạt động đào Bitcoin được chính phủ hậu thuẫn đã lan rộng khắp đất nước trong những năm gần đây. Một công dân Bhutan nói với Forbes rằng nhiều dự án thử nghiệm đang được tiến hành. Lượng chip nước này nhập khẩu cũng tăng vọt.
“Điều đáng lo là Bhutan đã thực hiện một khoản đầu tư rủi ro và dễ biến động một cách bí mật”, một cố vấn bình luận.
Không ai ngờ được rằng một nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông lâm nghiệp, trong khi cơ sở hạ tầng yếu kém, lại có thể nhanh tay nắm bắt cơn sốt tiền số trên toàn cầu.
Năm 2022, khoảng 142 triệu USD chip máy tính đã được nhập khẩu vào Bhutan, chiếm khoảng 1/10 tổng kim ngạch thương mại nội địa và 15% ngân sách hàng năm của chính phủ. Chúng phần lớn có nguồn gốc từ Trung Quốc và Hồng Kông. Danh tính bên nhập khẩu và xuất khẩu cụ thể không được tiết lộ.
Theo Bộ Tài chính Bhutan, tổng kim ngạch nhập khẩu của Bhutan đã tăng vọt vào năm 2022, một phần do Druk Holdings & Investment sử dụng chip cho các dự án đặc biệt.
Bhutan cởi mở với blockchain và coi đây như một lợi ích kinh tế. Vào năm 2021, đất nước này cho thử nghiệm dự án “tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương” với sàn giao dịch Ripple. Tuy nhiên, các khoản đầu tư phần lớn không được tiết lộ công khai. Báo cáo hàng năm và bảng cân đối kế toán của Druk cũng không đề cập đến danh mục tài sản kỹ thuật số hay hoạt động khai thác Bitcoin.
“Không có gì ngạc nhiên khi các tổ chức khai thác Bitcoin ở Bhutan”, Jaran Mellerud, nhà phân tích của Luxor nói, đồng thời cho biết vương quốc này có công suất thủy điện khổng lồ. “Thủy điện giá rẻ chắc chắn sẽ thu hút các thợ đào”.
Theo Forbes, đại dịch là một trong số những nguyên nhân khiến Bhutan bắt đầu đàm phán với một số công ty khai thác Bitcoin và nhà cung cấp dịch vụ khai thác sau khi ngành du lịch bị thiệt hại nặng nề do COVID-19. Việc đồng tiền số lớn nhất thế giới này mới đây chạm mốc kỷ lục 90.000 USD có lẽ đã khiến quốc gia được mệnh danh là ‘hạnh phúc’ này ngày càng ‘hạnh phúc’.
Trong đợt tăng trưởng của Bitcoin gần đây, giá trị tài sản số Bhutan sở hữu tăng mạnh lên mức trên 1 tỷ USD. Đây là con số khổng lồ so với GDP 2,6 tỷ USD của nước này vào 2023.
Theo Forbes, dựa trên ảnh vệ tinh từ Planet Labs, Satellite Vu và Google Earth kết hợp với nguồn tin nội bộ, Bhutan hiện có 4 mỏ đào Bitcoin do chính phủ điều hành với giá trị hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu USD. Các nhà máy được xây theo hình chữ nhật, ở giữa là hệ thống làm mát trung tâm dữ liệu, đường dây điện và máy biến áp công suất cao nối từ nhà máy thủy điện gần đó.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rủi ro khi thị trường tiền số biến động. Việc khai thác diện rộng cũng có thể tác động tiêu cực đến mạng lưới điện quốc gia, khi nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại về sự phù hợp của Bhutan đối với các hoạt động khai thác quy mô lớn. Đất nước này xuất khẩu khoảng phần lớn lượng điện sang Ấn Độ hàng năm, song việc các dòng sông cạn kiệt vào mùa khô đã khiến Bhutan buộc phải nhập khẩu ngược trở lại từ nước láng giềng.
Theo Alex de Vries, chuyên gia nghiên cứu kinh tế tại Vrije Universiteit Amsterdam, trong những khoảng thời gian đó, những người khai thác sẽ mất một khoản tiền đáng kể . “Nếu đóng cửa trong thời gian dài, bạn sẽ khó có thể thu hồi vốn đầu tư của mình”, ông nhận định.
Ngoài Bitcoin, du lịch là một trong những nguồn thu quan trọng của Bhutan. Trước đại dịch, nó đã mang lại gần 84 triệu USD mỗi năm và 50.000 việc làm cho người dân nước này, theo CNN.
Theo: Forbes, CNN
