Năm 2025 là năm Ất Tỵ với đại diện là con rắn trong 12 con giáp.
Con rắn từ lâu đã trở thành hình ảnh quen thuộc trong ngành y. Nhưng tại sao một sinh vật thường được xem là nguy hiểm lại được chọn làm biểu tượng đại diện cho sự cứu chữa và sức khỏe? Hãy cùng khám phá những thông tin thú vị về biểu tượng con rắn trong ngành y qua lịch sử và ý nghĩa sâu xa của nó.
Con rắn trong thần thoại và biểu tượng y học
Theo Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (AMA), cây gậy Asclepius là biểu tượng đại diện cho y học, được sử dụng rộng rãi bởi các tổ chức y tế quốc tế, bao gồm cả Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Hình ảnh con rắn quấn quanh cây gậy, được gọi là cây gậy Asclepius, xuất phát từ thần thoại Hy Lạp.
Biểu tượng của Tổ chức Y tế Thế giới (Ảnh: Getty).
Đây là biểu tượng của vị thần y học Asclepius, người được tôn kính như một vị thần có khả năng chữa lành bệnh tật. Trong truyền thuyết, Asclepius thường xuất hiện với cây gậy mang một con rắn quấn quanh - Tượng trưng cho sự tái sinh và phục hồi.
Ngoài ra, một biểu tượng khác là Caduceus - Cây trượng của thần Hermes với hai con rắn quấn quanh và đôi cánh phía trên - Đôi khi bị nhầm lẫn với cây gậy Asclepius. Tuy nhiên, Caduceus thực chất đại diện cho thương mại và giao tiếp, không liên quan trực tiếp đến y học.
Ý nghĩa biểu tượng qua các nền văn hóa
Không chỉ trong thần thoại Hy Lạp, con rắn còn có vai trò biểu tượng quan trọng trong nhiều nền văn hóa khác.
Ai Cập cổ đại: Thần rắn Wadjet được coi là người bảo vệ Pharaoh và mang lại sức khỏe, hòa bình. Biểu tượng rắn xuất hiện thường xuyên trong các nghi lễ tôn giáo và y học.
Ấn Độ: Trong y học Ayurveda, rắn tượng trưng cho kiến thức về cây cỏ và độc tố, mang ý nghĩa chữa lành.
Kinh thánh: Câu chuyện về con rắn đồng của Moses kể rằng, những ai nhìn vào con rắn đồng sẽ được chữa lành bệnh tật, biểu tượng này cũng truyền cảm hứng cho y học sau này.
Con rắn trong y học hiện đại
Không chỉ là biểu tượng, con rắn còn có vai trò thực tế trong y học hiện đại. Nọc rắn, vốn được xem là độc tố, đã được các nhà khoa học nghiên cứu và phát triển thành nhiều loại dược phẩm quan trọng.
Theo BPS, thuốc Captopril, một loại thuốc điều trị cao huyết áp, được phát triển từ nọc độc của loài rắn lục Bothrops jararaca. Đây là một thành tựu y học quan trọng, cứu sống hàng triệu người trên toàn thế giới.
Ngoài ra, nọc rắn còn được sử dụng để nghiên cứu các loại thuốc chống đông máu và điều trị rối loạn tim mạch. Một nghiên cứu trên Journal of Venomous Animals and Toxins khẳng định rằng, nọc độc rắn chứa các hợp chất quý giá, mở ra nhiều cơ hội trong y học.
Hình ảnh con rắn quấn quanh cây gậy nhắc nhở chúng ta về sứ mệnh cao cả của y học: Bảo vệ và chữa lành.
Con rắn không chỉ đại diện cho sự tái sinh và phục hồi, mà còn là minh chứng cho triết lý "độc và dược" của Paracelsus - Cha đẻ ngành độc chất học, người đã khẳng định rằng "liều lượng quyết định độc tính".
