Đổi thay trên những xóm nhà cao cẳng TP.HCM - Kỳ 4: Nhà mới đẹp hơn sau cải tạo kênh rạch ô nhiễm

Qua khỏi đoạn rạch Xuyên Tâm (quận Gò Vấp, TP.HCM) là hình ảnh xôm tụ các cô các chị bán hàng rau, hàng thịt cá.

nhà cao cẳng - Ảnh 1.

Bà Nguyễn Thị Huệ và ông Nguyễn Hải Sơn là hàng xóm thân thiết của nhau sau khi xây nhà mới - Ảnh: YẾN TRINH

Bà Nguyễn Thị Huệ (65 tuổi, ở hẻm 566 đường Nguyễn Thái Sơn) bon bon trên chiếc Cub 70 về nhà.

Dừng xe trước căn nhà xây lại nửa cuối năm 2024, bà nói sau quyết định giải tỏa phục vụ dự án cải tạo con rạch, gia đình bà xây lùi vào phía sau. Căn nhà hiện đại, ấm cúng, bên cửa cháu gái ngọng nghịu mừng bà ngoại đi chợ về.

20m2 đong đầy yêu thương

Đưa bịch thức ăn cho con gái nấu nướng, bà Huệ bắt đầu kể về sự thay đổi cuộc sống của cả gia đình gồm bà, vợ chồng người con gái và hai cháu: "Chừng tháng 4 năm ngoái nhà tôi có quyết định di dời. Bàn giao mặt bằng giữa năm 2024 rồi chúng tôi bắt đầu thuê thợ xây lùi ra phía sau, giờ còn 20m2".

Chỉ tay ra khoảng sân kê những chậu kiểng, bà Huệ nhớ lại ngày chưa di dời phần bếp quay ra mé rạch, cửa mở ra lối đi chung của xóm. Bây giờ nhà bà lại quay cửa nhìn ra rạch. Bên bờ rạch, mít, đu đủ... đang đơm trái.

Trước đây, diện tích rộng hơn, nhà bà có hai phòng ngủ, phòng bếp, gian để xe. Giờ còn một phòng ngủ, bếp và phòng khách gom chung.

TIN LIÊN QUAN

Mẹ con bà Nguyễn Thị Hai thuê thợ sửa lại nhà sau khi cắt vào 4m2 để cải tạo kênh rạch ô nhiễm - Ảnh: AN VI

Ở nhà mới cuộc sống cũng mới

Ánh nắng xuyên qua khung cửa sổ kính, đổ bóng lên nền gạch men sáng loáng buổi sớm mai trước rạch Xuyên Tâm. Ông Sơn xoay người, lặng lẽ nhìn lên trần nhà cao ráo, sạch sẽ rồi bất giác bật cười - tiếng cười nhẹ nhõm sau bao năm gắn bó với căn nhà tạm bợ, lúc nào cũng thấp thỏm vì mưa gió và giải tỏa.

Trước đây căn nhà cũ thò đuôi ra bờ kênh của ông rất lụp xụp, vách gỗ chắp vá, mái tôn gỉ sét, mỗi lần trời mưa dột khắp nơi. Giờ đây dù diện tích căn nhà mới không lớn nhưng nó vững chãi, sáng sủa, khang trang hơn rất nhiều.

Căn nhà mới được xây kiên cố với tường gạch, mái lợp chắc chắn. Cửa sổ lớn giúp không gian trở nên thoáng đãng, không còn cảm giác tù túng như trước. Ông Sơn bây giờ có thể ngồi nhâm nhi chén trà mỗi sáng bên hiên nhà, thay vì phải lo lắng dọn dẹp những mảnh vỡ rơi ra từ mái tôn cũ.

Những ngày đầu ông Sơn vẫn còn bỡ ngỡ. Thói quen cúi thấp đầu khi bước qua cửa vì sợ va phải thanh xà ngang thấp trong căn nhà cũ vẫn còn.

"Nhà cũ diện tích có lớn thật nhưng tù túng, tối tăm. Bây giờ xây nhà mới, sau này rạch Xuyên Tâm được cải tạo đàng hoàng, xóm này chắc chắn sẽ tươi tắn hơn nhiều", ông Sơn kỳ vọng.

Chỉ vào những căn nhà kế bên, ông nói lúc trước nhà còn lụp xụp, kín mít nên hàng xóm không biết ai là ai cả. Kể từ khi bàn giao mặt bằng và xây nhà mới, câu chuyện xóm giềng của những hộ dân sát rạch Xuyên Tâm mới thật sự rộn ràng, nhất là dịp Tết vừa qua.

"Tết nhất tôi có cục thịt thì mang qua biếu họ, nhà tôi ăn bánh tét, nhà họ gói bánh chưng cũng gửi nhau một đòn. Nói chung xây nhà mới sáng sủa, đi ra đi vô gặp mặt nhau miết riết thành thân", ông Sơn nói thêm.

"Cắt nhà một chút không sao"

Gia đình bà Nguyễn Thị Hai (55 tuổi, ngụ đường Bông Sao, phường 5, quận 8) sống bên dòng kênh Đôi suốt hơn 40 năm qua trong căn nhà chỉ khoảng 18m2 cũng sẵn sàng cắt bớt diện tích khi được yêu cầu vì công cuộc cải tạo kênh rạch.

Hằng ngày bà Hai đi bán cơm thuê ở quận 3 từ lúc trời nhá nhem sáng, mẹ của bà là người thường xuyên ở nhà nhất. "Sống ở tuổi này rồi đâu có ăn uống, ở gì bao nhiêu đâu. Cắt cho người ta làm công trình một chút cũng không sao", bà chia sẻ.

Những ngày tháng 2, bà Hai thuê thợ sửa lại căn nhà sau khi cắt bớt 4m2. "Tôi có xin phường cho xây thêm một cái gác, bên trên là nơi ngủ nghỉ của hai mẹ con, ở dưới để cái bếp nấu ăn với chỗ đậu chiếc xe máy", bà Hai dự tính.

Đứng gần đó, bà Trương Thị Mai (73 tuổi), mẹ của bà Hai, trông chừng thợ gắn máy lạnh. Người già hay nhớ chuyện xưa. "Hồi đó kênh chưa có ô nhiễm, nước trong. Căn nhà ở tổng cộng năm người, gồm tôi với gia đình của con gái, trước đây có hai đứa cháu nữa. Sau di dời, nhà nhỏ lại nên hai đứa nó kiếm chỗ trọ rồi" - bà nói, trên gương mặt vẫn còn những nét đẹp một thời.

Di dời cũng là cơ hội để bà Mai cải tạo lại căn nhà nhỏ của mình. Hồi trước, nhất là vào mấy tháng cuối năm, mỗi khi thủy triều lên là căn nhà cũ ngập qua mắt cá. Sửa lại căn nhà sau khi quy hoạch cắt bớt này, bà quyết định nâng nền rồi di chuyển những đồ vật có giá trị lên gác.

Hồi gia đình bà Mai mới đến đây sinh sống, nguyên dãy nhà lá xập xệ, chưa có hẻm xi măng, mỗi tháng hai lần triều cường, nước ngập lênh láng. Ngày trước nhà bà cất dôi ra ngoài mé kênh, sau này mới có bờ kè.

Bà làm nghề bán bánh bông lan dạo, nuôi năm người con khôn lớn. Có một dạo, nhà bà về quê Hồng Ngự (Đồng Tháp) ở một thời gian rồi lên lại Sài Gòn vì thấy mảnh đất này dễ sống. Khi chính quyền thực hiện chỉnh trang đô thị, bà chấp hành thôi. Sạch đẹp chung cho khu vực và cũng sạch đẹp nhà bà.

TP.HCM hiện có khoảng 21.000 căn nhà trên và ven kênh rạch, trong đó quận 8 chiếm 60%.

Từ năm 1993 đến 2025, TP.HCM trải qua sáu giai đoạn với khoảng 44.338 căn đã di dời, giải phóng mặt bằng thuộc bốn tuyến kênh rạch chính và các chi lưu.

Hiện TP còn 398 dự án, tuyến sông, kênh, rạch chưa triển khai tại 15 quận, huyện gồm: 4, 6, 7, 8, 12, Bình Thạnh, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân, Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Cần Giờ và TP Thủ Đức với khoảng 39.600 căn.

Giai đoạn 2021-2025, TP.HCM đặt mục tiêu di dời 6.500 căn. Đến nay đã bồi thường, di dời được 1.447 căn, đến hết năm 2025 dự kiến di dời 5.378/6.500 căn.

--------------------

Từng ô nhiễm nặng nhất nhì TP.HCM, giờ kênh Hàng Bàng đã hiện lên với vẻ hiện đại, công viên cây xanh, hoa cỏ, vỉa hè tươm tất.

Kỳ tới: Kênh đen hồi sinh, phận người sáng hơn

Đổi thay trên những xóm nhà cao cẳng TP.HCM - Kỳ 4: Nhà mới đẹp hơn sau cải tạo kênh rạch ô nhiễm - Ảnh 3.Đổi thay trên những xóm nhà cao cẳng TP.HCM - Kỳ 3: Trăn trở cuộc sống sau tái định cư

Hàng chục năm qua, nhiều người dân thuộc diện chưa biết khi nào sẽ di dời ở một số tuyến kênh rạch TP.HCM thường sống trong cảnh thấp thỏm vì khó sửa sang nhà cửa và lo lắng cuộc sống mới.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề