Dương Thiệu Tước (ngồi) và nhạc sĩ Trần Văn Nhơn, tác giả các nhạc phẩm Hà Nội 49, Bên hồ Gươm, Ảo ảnh chiều thu, Sài Gòn xa hoa - Ảnh: THÁI LỘC chụp lại
Không chỉ tiên phong đặt nền móng, Dương Thiệu Tước còn được đánh giá đưa tân nhạc Việt Nam đạt đến những đỉnh cao nghệ thuật. Di sản của ông không chỉ đo bằng số lượng ca khúc, theo khẳng định của nhạc sĩ Dương Thụ, Dương Thiệu Tước còn có vai trò "làm thay đổi diện mạo của 
Hai bản nhạc của Dương Thiệu Tước xuất bản ở Hà Nội năm 1949: Cánh bằng lướt gió - NXB Hương Sơn; Bên ngàn hoa thắm - NXB Thế Giới - Ảnh: THÁI LỘC
Nhiều phong cách đều đỉnh cao
Không chỉ nhạc tình, trong gia sản đồ sộ chừng 500 ca khúc Dương Thiệu Tước để lại cho đời còn nhiều thể loại khác đều có những đỉnh cao. Nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Vĩnh Phúc phân chia nhạc Dương Thiệu Tước thành bốn phong cách chính: phong cách cổ điển, phong cách nhạc nhẹ, phong cách kế thừa cổ nhạc và phong cách hùng ca...
Dựa vào cấu trúc và âm hưởng có thể tạm chia gia sản âm nhạc của Dương Thiệu Tước thành ba phong cách chính. Trong đó phong cách cổ điển trữ tình mà đại diện là Ngọc Lan, Bóng chiều xưa hay Buồn xa vắng... Phong cách này nổi bật ở sự vận dụng chặt chẽ các hình thức, giai điệu và điệu thức âm nhạc cổ điển phương Tây, thường là Romance, Waltz hoặc Tango.
Kế đến là phong cách dân tộc thính phòng kế thừa và ứng dụng tinh hoa cổ nhạc, đặc biệt là ca Huế vào cấu trúc tác phẩm tân nhạc. Đáng chú ý nhất là Đêm tàn Bến Ngự, một bản tân nhạc thành công tuyệt đối trong việc vận dụng nhạc dân tộc.
Theo TS, nhà nghiên cứu âm nhạc Phan Thuận Thảo, ông đã sử dụng rất tinh tường cung điệu hơi Nam (hơi ai) của nhạc Huế với âm vực không quá rộng. Đặc biệt ông ghi lại từng nốt láy rất cẩn thận, làm cho nhạc điệu càng sát với dân tộc tính.
Ông còn sử dụng thủ pháp đảo phách (nhấn mạnh vào phách nhẹ), tạo ra cảm giác lơ lửng, bồng bềnh, mơ màng, thể hiện tâm trạng vượt thoát đặc trưng của ca Huế. Lời ca cũng nhuốm đầy tình cảm buồn man mác: "Nhưng thoảng nghe khúc ca Nam-Bình sầu than như nức nở khóc duyên bẽ bàng"...
Thứ ba là phong cách thế sự cũng rất đáng chú ý với những ca khúc mang tính chất hùng ca, hướng đạo, phản ánh đề tài xã hội hoặc tinh thần thượng võ, yêu nước cùng. Đó là: Việt Nam mến yêu, Việt Nam anh dũng, Khúc nhạc dưới trăng, Thiếu niên xuân khúc... Riêng thơ phổ nhạc, bài Chiều phổ thơ Hồ Dzếnh là một thành công nổi bật.
Với bài này, Dương Thiệu Tước tuân thủ nguyên tắc phổ nguyên văn. Cách phổ này dễ khiến câu nhạc bị gò vào khuôn của câu thơ, song biệt tài khéo léo nhắc lại hai lần "tiếng buồn vang trong mây, tiếng buồn vang trong mây", "chất trong hồn chiều nay, chất trong hồn chiều nay"... của câu thơ để cân phương câu nhạc và sử dụng điệu Tango di Habanera để tránh lặp nhàm chán...
Người làm thay đổi diện mạo tân nhạc
Di sản của Dương Thiệu Tước không chỉ nằm ở số lượng tác phẩm mà là vai trò tiên phong của ông đối với nền tân nhạc Việt Nam. Nhạc sĩ Dương Thụ đã phân tích ba đóng góp lớn nhất của Dương Thiệu Tước, người mà ông gọi là bác họ:
Thứ nhất, ông là một trong những người đầu tiên viết bài tân nhạc.
Thứ hai, ông là người đầu tiên du nhập nhạc nhẹ (như Tango, Habanera, Waltz) vào Việt Nam. Thứ ba, ông là người đầu tiên theo phong cách nhạc cổ điển trong sáng tác. Nhờ ba điều này, Dương Thụ khẳng định Dương Thiệu Tước là "người làm thay đổi diện mạo của âm nhạc Việt Nam".
Ca sĩ Quỳnh Giao, gọi ông bằng cha dượng, cũng nhận xét Dương Thiệu Tước là người viết nhạc tình quý phái và trang nhã nhất và nhạc của ông có chất bác học, đòi hỏi một trình độ kỹ thuật biểu diễn nhất định.
Nhà phê bình Lê Hoàng Long khẳng định kỹ thuật sáng tác của Dương Thiệu Tước rất già dặn và nhiều kinh nghiệm; cách bố cục, hành điệu đến chuyển âm đều vững vàng. Dương Thiệu Tước ghi nhạc rất cẩn thận, cả từng nốt láy nhỏ nhất, giúp người trình bày dễ dàng diễn đạt đúng ý tác giả.
Ca sĩ Ánh Tuyết cũng đồng tình, nhận định rằng nhạc Dương Thiệu Tước trên từng giai điệu, từng câu từ "rất chặt chẽ" và sự chặt chẽ này xuất phát từ "căn bản trong con người của họ đã có sẵn".
Giống như những kiến trúc sư tiên phong xây dựng nên các công trình vĩ đại, Dương Thiệu Tước đã dùng những "khuôn mẫu" âm nhạc cổ điển Tây phương để xây nên tòa lâu đài tân nhạc Việt Nam. Dù ông chọn những vật liệu trang nhã và kén chọn khiến không phải ai cũng có thể bước vào ngay lập tức nhưng chính sự tỉ mỉ, học thuật đó đã đảm bảo cho tác phẩm của ông đứng vững trước thử thách của thời gian.
"Nói về di sản âm nhạc Dương Thiệu Tước, ta sẽ nói về nửa thế kỷ tân nhạc vì ông sáng tác rất nhiều, ở đủ mọi thể loại và bài nào cũng xuất sắc đáng ghi...
Ông đã thấm nhuần phong hóa cổ truyền với đủ nét cầm thi Á Đông, lại được học guitar và nhạc lý với một giáo sư Pháp từ nhỏ nên sáng tác của ông đều cao nhã với âm điệu Tây phương mà uẩn súc trong nỗi rung động Đông phương. Đằm thắm mà không suồng sã và dù là kén người hát người nghe, nhạc tình của ông sẽ tồn tại với thời gian vì càng nghe ta sẽ càng yêu quý!" - ca sĩ Quỳnh Giao.
--------------------------------
Ngọc Lan của Dương Thiệu Tước ra đời từ một sự nhầm lẫn lãng mạn. Sự nhầm lẫn "tuyệt vời" này đã mang lại cho nền tân nhạc một bản "sonat" cao sang về âm nhạc, một áng văn tuyệt tác về ca từ.
Kỳ tới: Bé cái nhầm thành "giòng suối tơ vương"
Kỳ 1: Dương Thiệu Tước - 'giòng suối tơ vương' còn vọng mãiNgày 24-12, báo Tuổi Trẻ và Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) đã trao tặng...
Ban Chấp hành LĐLĐ TPHCM có 65 Ủy viên; Ủy ban Kiểm tra LĐLĐ TPHCM gồm 15 Ủy viên
Cùng với TP.HCM, tỉnh Đồng Nai vừa đề nghị chủ đầu tư tháo dỡ 2 trạm thu phí trên quốc...
Một đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy bằng hình thức "ngụy trang" trong hộp đựng...
Công an tỉnh Hà Tĩnh nhận định đây là đường dây sản xuất, buôn bán, vận chuyển hàng cấm quy...
Trước những chứng cứ không thể chối cãi, Võ Thị Thu Phương đã thừa nhận toàn bộ hành vi phạm...
