Hình ảnh Minh Trang và Dương Thiệu Tước trên báo chí Sài Gòn đương thời - Ảnh tư liệu
Mặc dù đã có hàng trăm ca khúc nổi tiếng làm rung động lòng người kể từ thời tiền chiến, song giai đoạn này Dương Thiệu Tước chú trọng việc lan tỏa ca khúc và truyền đạt phong cách cho những ca sĩ tài năng.
Dương Thiệu Tước cũng luôn đau đáu về những vấn đề về đời sống và sức sống của nền tân nhạc Việt Nam.
"Ơn nghĩa sinh thành"
Trong bối cảnh tân nhạc miền Nam những năm 1954-1975 phát triển mạnh mẽ với sự trỗi dậy của thế hệ nhạc sĩ trẻ, các tác giả tiền chiến gồm cả Dương Thiệu Tước gần như không còn sáng tác. Tập san Xuân Nghệ Sĩ năm 1970 do Nguyễn Hữu Thiết chủ biên từng nhận xét về tình trạng gần như "ngắc ngoải" này.
Dù giới nhạc sĩ trẻ vẫn mong mỏi sự đóng góp của các bậc đàn anh như Lê Thương, Thẩm Oánh, Nguyễn Hữu Ba, Văn Giảng hay Dương Thiệu Tước nhưng tiếc thay "suốt năm dài, các nhạc sĩ tên tuổi này ngưng hẳn không cho ra đời một tác phẩm nào để cuộc đời và tình thế xã hội nhà ghi nhớ".
Giữa sự "ngắc ngoải" ấy, ca khúc Ơn nghĩa sinh thành nổi lên như một nhạc phẩm hiếm hoi và gần như duy nhất của Dương Thiệu Tước được sáng tác đầu thập niên 1960. Bản nhạc mang âm hưởng thấm đượm truyền thống, lấy đề tài hiếu nghĩa làm trung tâm.
Ngay trên bản nhạc in, câu ca dao kinh điển đã được trích dẫn ngay dưới tên bài: "Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra". Toàn bộ phần lời ca là lời khuyên răn, nhắc nhở về đạo làm con, sử dụng ngôn ngữ giản dị, sâu sắc, dễ đi vào lòng người. Nhạc sĩ lặp đi lặp lại thông điệp về sự biết ơn công lao nuôi dưỡng của cha mẹ:
"Uống nước nhớ nguồn, làm con phải hiếu, em ơi hãy nhớ năm xưa, những ngày còn thơ, công ai nuôi dưỡng. Công đức sinh thành, người hỡi đừng quên, công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra".
Ca từ cũng mở rộng sang khía cạnh đạo lý làm người và sự thành đạt: "Người ơi, làm người ở trên đời, nhớ công người sinh dưỡng. Đó mới là hiền nhân. Vì đâu, anh nên người tài ba, hãy nhớ công sinh thành. Vì ai, mà có ta?".
Ơn nghĩa sinh thành có tiết tấu chậm rãi vừa phải, diễn cảm, thể hiện rõ tính chất trữ tình, trang trọng và đầy xúc cảm của một ca khúc về tình thân. Ca khúc này đóng vai trò như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng bền vững về giá trị đạo đức trong xã hội lúc bấy giờ.
Truyền đạt phong cách nghệ sĩ
Dù ít sáng tác, hoạt động nghệ thuật của Dương Thiệu Tước ở
Dương Thiệu Tước - 'giòng suối tơ vương' còn vọng mãi - Kỳ 5: Người thầy mẫu mực
