
Cựu thủ tướng Shinzo Abe bị bắn ngã - Ảnh: NHK News
146 giây sau ông đã bị hung thủ Tetsuya Yamagami (41 tuổi)
Cựu thủ tướng Shinzo Abe bị bắn ngã - Ảnh: NHK News
146 giây sau ông đã bị hung thủ Tetsuya Yamagami (41 tuổi)
Hung thủ Yamagami và khẩu súng ngắn tự chế đã bị các nhân viên an ninh bắt giữ tại chỗ - Ảnh: NHK News
Khoảng trống an ninh chết người kéo dài 68 giây
Theo báo Nikkei Asia, vào ngày 25-8-2022 Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật (NPA) đã công bố báo cáo điều tra với kết luận: Có thể ngăn chặn được vụ ám sát cựu thủ tướng Shinzo Abe nếu cải thiện kế hoạch an ninh tốt hơn.
Báo cáo nêu bật hai thiếu sót an ninh quan trọng. Một là kế hoạch an ninh quá lỏng lẻo và hai là cách thức bố trí an ninh tại địa điểm trước ga Yamato-Saidaiji không thỏa đáng.
Báo cáo phân tích địa điểm xảy ra ám sát là không gian khoáng đãng, dễ bị nhắm mục tiêu, không có chốt kiểm soát giao thông và không có cảnh sát mặc đồng phục.
Dù vậy, ba trong bốn nhân viên an ninh đứng cạnh ông Abe chỉ quan sát đám đông trước mặt mà không chú ý sau lưng ông. Khi cảnh sát giám sát phía sau ông Abe nhận được lệnh di chuyển đến khu vực khác, các sĩ quan chỉ huy đã không gọi hỗ trợ người.
Báo cáo ghi nhận có khoảng trống an ninh kéo dài 68 giây tạo cơ hội cho hung thủ Yamagami di chuyển khỏi vỉa hè tiến tới bắn hai phát súng vào lưng ông Abe. Trong 68 giây đó, không có cảnh sát nào phát hiện hung thủ.
Nguyên nhân do thiếu giao tiếp giữa cảnh sát và cấp trên tại hiện trường và thiếu hình ảnh được truyền theo thời gian thực từ địa điểm ông Abe diễn thuyết đến trụ sở cảnh sát tỉnh Nara để theo dõi.
Thật ra kế hoạch an ninh bảo vệ ông Abe được thực hiện dựa theo kế hoạch đã được tiến hành hai tuần trước trong lần tổng thư ký Đảng LDP Toshimitsu Motegi vận động tranh cử tại cùng địa điểm hôm 25-6-2022. Do không có vấn đề gì lớn phát sinh trong lần ông Motegi phát biểu, kế hoạch bảo vệ ông Abe được thực hiện y chang.
Dựa trên báo cáo điều tra, lần đầu tiên sau 28 năm NPA đã sửa đổi các hướng dẫn bảo vệ yếu nhân và thiết lập quy trình kiểm tra trước kế hoạch an ninh của cảnh sát tỉnh. Trước vụ ám sát, NPA chỉ lập kế hoạch an ninh cho thủ tướng và các dịp quan trọng như hội nghị quốc tế lớn còn các kế hoạch an ninh khác sẽ do cảnh sát tỉnh thực hiện.
Theo bộ quy định mới, các yếu nhân được bảo vệ sẽ mở rộng bao gồm các cựu thủ tướng, các bộ trưởng và các lãnh đạo đảng phái chính trị thay vì chỉ có thủ tướng như trước. Ngoài ra, NPA đã lập các tiêu chuẩn liên quan đến soạn thảo kế hoạch an ninh. Cảnh sát tỉnh dựa trên các tiêu chuẩn đó lập kế hoạch và nộp trước cho cơ quan cấp trên phê duyệt.
Các sự kiện yêu cầu NPA phê duyệt kế hoạch an ninh trước không chỉ bao gồm các cuộc vận động tranh cử mà còn có các chuyến thăm, các hội thảo và hội nghị. NPA còn tăng cường đào tạo và triển khai thêm nhân viên an ninh đồng thời khai thác các thiết bị và công nghệ mới như máy bay không người lái và trí tuệ nhân tạo.
Không dễ phát hiện "người phạm tội đơn độc"
Sau khi hung thủ Tetsuya Yamagami bị bắt, Cục An ninh công cộng thuộc NPA đã rà soát lại nhiều tài liệu, trong đó có danh sách những người từng âm mưu tấn công bạo lực nhưng không hề thấy có tên Yamagami.
Cảnh sát Nhật đã gọi các phần tử cực đoan thực hiện hành vi khủng bố một mình như Yamagami là "người phạm tội đơn độc" và nhận định phát hiện đối tượng này không hề dễ dàng.
Sau vụ ám sát ông Abe, cảnh sát đã phân chia "người phạm tội đơn độc" thành ba loại gồm kẻ giết người hoặc làm bị thương người khác; kẻ tấn công yếu nhân hoặc các cơ sở quan trọng; người quan tâm đến việc sản xuất và mua sắm các thiết bị nổ và súng ống.
Hai năm sau vụ ám sát, ngày mở phiên tòa đầu tiên xét xử hung thủ Yamagami vẫn chưa được xác định và chắc chắn chưa thể bắt đầu trong năm 2024.
----------------
Nguyên thủ quốc gia có thể bị chính những người tin cẩn sống bên cạnh ra tay ám sát. Ví dụ tiêu biểu như tổng thống Hàn Quốc Park Chung Hee. Hung thủ ám sát chính là người bạn thân tín Kim Jae Kyu, giám đốc cơ quan tình báo.
Kỳ tới: Người tin cẩn đoạt mạng tổng thống