Mật mã Ba Đình - Kỳ cuối: Ký ức hào hùng của người trong cuộc - Doanh nhân và Đầu tư

Tôi thấy những việc chúng tôi làm cho đất nước là nhiệm vụ, là việc phải làm. Chúng tôi không nghĩ, không mong được đền đáp gì.

Ông Lê Đức Vân

Những chứng nhân thời khắc lịch sử của Tổ quốc năm 1945 có người đã trăm tuổi và với họ, điều hạnh phúc nhất là được góp sức, được chứng kiến thành quả 80 năm của độc lập - tự do.

Ký ức tháng Tám lịch sử

Người cán bộ tiền khởi nghĩa Lê Đức Vân năm nay đã tuổi 97, sức khỏe không cho phép ông ra đường ngắm không khí náo nức của Hà Nội những ngày tháng Tám.

Nhưng ông vẫn có thể say mê ngắm những con phố rợp bóng cờ, những bài hát giục giã lòng người, những hàng quân bước đều, kiêu hãnh qua màn hình vô tuyến. Ngoài phố, thỉnh thoảng tiếng reo hò, tiếng đồng ca của những người xem diễu binh vọng lại.

Ngược thời gian trở lại mùa thu lịch sử ở Hà Nội 80 năm trước, ông Vân có mặt trong đoàn người mít tinh giành chính quyền.

Là cựu chiến sĩ Mật mã Ba Đình - Kỳ cuối: Ký ức hào hùng của người trong cuộc - Ảnh 2.

Cựu binh Phạm Phú Nhuận vui ngắm non sông thái bình - Ảnh: VŨ TUẤN

Cũng ở thời điểm lịch sử trọng đại này, người cựu chiến binh 96 tuổi Nguyễn Hữu Tài, cán bộ tiền khởi nghĩa, nguyên phó cục trưởng Cục Quân huấn - Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam, lại nhớ đến hình ảnh những người đói khổ ở khắp nơi lê lết về Hà Nội năm 1945 Và đó chính là động lực thôi thúc ông đến với Việt Minh, những người áo vải quyết giành độc lập - tự do và hạnh phúc cho dân tộc mình.

Trong cuộc gặp mặt tri ân những người cán bộ lão thành cách mạng của Hà Nội, ông Tài không cầm nổi nước mắt khi nhắc lại những hình ảnh đó. Ông nhớ ngày 2-9-1945, từng dòng người từ khắp nơi nô nức đổ về quảng trường Ba Đình, tay giương cao lá cờ đỏ sao vàng rực rỡ.

"Tôi không bao giờ quên không khí tưng bừng hôm ấy. Giữa rừng cờ hoa rực rỡ, cả biển người bỗng im phăng phắc, lắng nghe từng lời, từng câu của Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập..." - ông xúc động kể.

Đất nước độc lập, ông Tài tiếp tục bước vào những chặng đường kháng chiến gian khổ. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, ông giữ cương vị phó chủ nhiệm chính trị trung đoàn 209 (đại đoàn 312). Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ông vào chiến trường Nam Bộ, lần lượt đảm nhiệm phó chính ủy Bộ Tư lệnh pháo binh miền Nam, rồi phó chính ủy Ban Chỉ huy khu căn cứ giải phóng miền Nam.

Và mùa thu này, ở tuổi 96, người cán bộ tiền khởi nghĩa ấy vẫn rắn rỏi, ánh mắt sáng lên khi nói về lý tưởng đời mình: "Cả cuộc đời trong quân ngũ, tôi luôn tâm niệm phải đấu tranh giành độc lập cho Tổ quốc, giành tự do cho nhân dân. Tôi tự hào đã đóng góp một phần sức lực nhỏ bé cho cuộc cách mạng thần kỳ, cho sự nghiệp giải phóng đất nước".

Cùng hòa trong không khí trọng đại kỷ niệm 80 năm ngày độc lập của non sông, ông Phạm Phú Nhuận, ở phường Cổ Nhuế, Hà Nội, năm nay cũng đã 98 tuổi hay ngồi trên chiếc ghế kê gần cửa sổ. Ông thích ngồi đây để ngắm góc phố rạo rực của Hà Nội những ngày tháng Tám lịch sử.

Ông Nhuận quê ở Quảng Nam, theo tiếng gọi của Việt Minh từ những ngày còn trên ghế Trường Quốc học Huế. Gần trọn 100 năm đời mình, ông có mặt ở hầu hết các chiến trận lịch sử của dân tộc. Thuở mười tám, ông theo lời "anh Văn" (đại tướng Văn Tiến Dũng) làm chiến sĩ Việt Minh xung trận đánh đồn Nhật, giành chính quyền ở Quảng Nam.

Trong một trận công đồn ở Khánh Hòa, ông bị mảnh lựu đạn găm vào sau gáy, nằm cáng lên tàu hỏa ra Hà Nội trị thương.

Hồi phục sức khỏe, ông lại theo đoàn quân Tây Tiến chinh chiến chục năm trời ở mặt trận Tây Bắc, thượng Lào. Đến năm 1954, ông tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ rồi trực tiếp cùng đoàn quân tiến về giải phóng thủ đô...

Đời binh nghiệp của ông chưa dừng lại, ông tiếp tục chiến đấu ở chiến trường miền Nam, chiến trường K rồi quay ra chiến trường biên giới phía Bắc... Cho đến khi nghỉ hưu, người đàn ông mang mảnh lựu đạn trong đầu gắn trọn với binh nghiệp.

Trong những ngày tháng Tám lịch sử, ông Nhuận rưng rưng với ánh cờ đỏ sao vàng trong mắt: "Sung sướng lắm! Được như bây giờ sung sướng lắm!". Ông nói ngắn gọn, nhớ lại những ngày nằm ở khu tự trị Thái Mèo (Tây Bắc).

Cả năm trời không biết đến hạt cơm, cũng không biết đến hạt muối tròn méo ra sao. Lính Tây Tiến "quân xanh màu lá giữ oai hùm". Ông tả lúc ấy ấn ngón tay lên cánh tay của mình vài phút sau vẫn hằn vết ngón tay hõm trên thịt. Cơ thể mềm như đám bọt trên mặt suối lũ.

"Lính mà, chỉ cần Tổ quốc gọi là đi, là chiến đấu" - ông Nhuận nhớ lại những ngày tháng hào hùng. Người lính già tâm sự đó là sự lựa chọn của người con đất Việt và chỉ mong thế hệ sau này giữ vững thành quả mà thế hệ cha ông đã đổ bao máu xương để giành lại.