Dưới đây là những trường hợp phổ biến dẫn đến việc mất quyền lợi BHXH và cách để tránh rủi ro này.
1. Không đủ điều kiện nhận lương hưu
Theo Luật Bảo hiểm Xã hội sửa đổi 2025, người lao động cần đóng tối thiểu 15 năm BHXH để được hưởng lương hưu thay vì 20 năm như trước đây. Nếu không đạt đủ thời gian đóng BHXH, họ sẽ không được hưởng lương hưu và mất các quyền lợi liên quan như bảo hiểm y tế miễn phí khi về già.
Cách khắc phục: Người lao động có thể tiếp tục đóng BHXH tự nguyện để đủ thời gian hưởng lương hưu.
Ảnh minh hoạ
2. Rút BHXH một lần
Rút BHXH một lần đồng nghĩa với việc người lao động tự từ bỏ quyền nhận lương hưu sau này. Theo quy định mới từ năm 2025, những người tham gia BHXH sau thời điểm này sẽ không được rút toàn bộ BHXH một lần, trừ các trường hợp đặc biệt như ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo hoặc không còn khả năng lao động.
Cách khắc phục: Cân nhắc kỹ trước khi quyết định rút BHXH một lần để đảm bảo quyền lợi lâu dài.
3. Nghỉ việc nhưng không đóng tiếp BHXH
Theo Điều 60 Luật BHXH 2014, sau khi nghỉ việc, nếu người lao động không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện, quá trình đóng BHXH sẽ bị gián đoạn. Điều này có thể khiến họ không đủ thời gian đóng để hưởng các chế độ BHXH như lương hưu hoặc trợ cấp thất nghiệp.
Cách khắc phục: Nếu không có việc làm mới ngay, người lao động nên đóng BHXH tự nguyện để bảo toàn thời gian đóng BHXH.
4. Vi phạm pháp luật hoặc gian lận BHXH
Những người có hành vi gian lận bảo hiểm như kê khai không trung thực, giả mạo giấy tờ để hưởng chế độ BHXH có thể bị thu hồi quyền lợi hoặc bị xử lý theo quy định pháp luật. Ngoài ra, người lao động bị tước quyền công dân do phạm tội đặc biệt nghiêm trọng cũng có thể bị mất quyền lợi BHXH (Nguồn: Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015).
Cách khắc phục: Thực hiện đúng quy định của pháp luật khi tham gia BHXH để tránh bị mất quyền lợi.
5. Không kịp làm thủ tục hưởng chế độ
Một số chế độ BHXH có thời hạn yêu cầu nộp hồ sơ nhất định. Nếu người lao động không làm thủ tục đúng thời gian quy định, có thể mất quyền hưởng các chế độ như trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp thai sản hoặc trợ cấp tử tuất (Nguồn: Điều 115 Luật BHXH 2014).
Cách khắc phục: Chủ động tìm hiểu và nộp hồ sơ đúng hạn để không bỏ lỡ quyền lợi của mình.
6. Không đóng BHXH đúng quy định
Một số doanh nghiệp cố tình trốn đóng hoặc đóng BHXH không đúng mức lương thực tế cho người lao động. Khi kiểm tra, nếu phát hiện sai phạm, thời gian đóng BHXH có thể không được tính vào quá trình hưởng chế độ (Nguồn: Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017).
Cách khắc phục: Người lao động nên kiểm tra quá trình đóng BHXH của mình qua ứng dụng VssID hoặc liên hệ với cơ quan BHXH để kịp thời phát hiện sai phạm.
Làm thế nào để bảo vệ quyền lợi BHXH
- Không rút BHXH một lần nếu không thực sự cần thiết để đảm bảo lương hưu về sau.
- Kiểm tra thường xuyên quá trình đóng BHXH để phát hiện sai sót kịp thời.
- Tham gia BHXH tự nguyện nếu chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu.
- Làm thủ tục nhận các chế độ BHXH đúng thời hạn để không bị mất quyền lợi.
- Tuân thủ các quy định pháp luật về BHXH để tránh bị xử lý hoặc mất quyền lợi.
- Nắm vững các quy định và thực hiện đúng trách nhiệm khi tham gia BHXH sẽ giúp người lao động bảo vệ tốt hơn quyền lợi của mình trong hệ thống an sinh xã hội.
