Tổ chức Di sản Thế giới (World Monuments Fund - WMF) lần đầu tiên đã đưa Mặt trăng vào danh sách các di sản văn hóa bị đe dọa, do lo ngại về khả năng bị hủy hoại từ các chuyến thám hiểm thương mại trong tương lai.
Danh sách này của WMF thường tập trung vào các địa điểm văn hóa dễ bị tổn thương trên Trái đất. Tuy nhiên, năm nay, lần đầu tiên Mặt trăng được đưa vào, bên cạnh các địa điểm như hệ thống đường cổ Andean Qhapaq Ñan ở Nam Mỹ, thành phố Antakya tại Thổ Nhĩ Kỳ và bán đảo Noto ở Nhật Bản - những nơi bị ảnh hưởng bởi động đất.
Bà Bénédicte de Montlaur, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành WMF, cho biết Mặt trăng được chọn vì những rủi ro gia tăng từ các hoạt động thám hiểm đang tăng tốc mà không có các giao thức bảo tồn đầy đủ.
Những dấu chân của Neil Armstrong và Buzz Aldrin, cùng với các vật dụng như camera quay cảnh hạ cánh hay đĩa tưởng niệm do các phi hành gia để lại, đều được xem là di sản văn hóa có giá trị lịch sử đặc biệt. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các chuyến du hành thương mại và hoạt động thám hiểm mới, như chương trình Artemis III của NASA dự kiến vào năm 2027, đang gây lo ngại về việc phá hoại các địa điểm này.
Phi hành gia Buzz Aldrin đi bộ trên Mặt trăng vào năm 1969. (Ảnh: Nasa)
"Mặt trăng được đưa vào danh sách các di sản văn hóa bị đe dọa để nhấn mạnh nhu cầu cấp bách trong việc công nhận và bảo tồn các di vật đại diện cho những bước tiến đầu tiên của nhân loại ra ngoài Trái đất - một dấu mốc quan trọng trong lịch sử chung của chúng ta" - bà Montlaur chia sẻ.
WMF kêu gọi thiết lập các cơ chế quốc tế nhằm bảo vệ cảnh quan văn hóa trên Mặt trăng trước sự gia tăng của các hoạt động không gian từ cả chính phủ và các công ty tư nhân. Bên cạnh đó, danh sách năm nay cũng đề cập đến những địa điểm văn hóa đang bị đe dọa khác trên Trái đất, như các khu vực bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu ở bờ biển Swahili của châu Phi, hay các di sản lịch sử tại Gaza bị tàn phá bởi chiến tranh.
Việc đưa Mặt trăng vào danh sách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ di sản văn hóa không chỉ trên Trái đất mà còn ngoài không gian, để những giá trị này có thể được lưu giữ cho các thế hệ tương lai.
