Ngày 1/8, Bộ Công Thương thông báo Nhà Trắng đã đăng tải sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc điều chỉnh mức thuế đối ứng , trong đó mức thuế với hàng Việt Nam giảm từ 46% xuống 20%, có hiệu lực từ ngày 7/8. Tuy nhiên với hàng hóa đã được xếp lên tàu, đang trên hành trình và được thông quan trước 12h01 sáng 5/10/2025 thì vẫn được áp dụng mức thuế cũ của Sắc lệnh 14257.
Ông Trần Hữu Hậu - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Điều Việt Nam - nhận xét, mức thuế 20% tuy vẫn còn cao nhưng cũng là tín hiệu khả quan với hàng xuất khẩu của Việt Nam, nhất là khi mức này đã được giảm mạnh từ dự kiến ban đầu là 46%.
Khoảng 10 năm trở lại đây, Mỹ luôn là thị trường xuất khẩu số 1 của hạt điều Việt Nam, chiếm khoảng 25-27% tổng kim ngạch. Trước đây, mặt hàng này xuất khẩu sang Mỹ được áp thuế với mức ưu đãi 0%.
Vì thế, khi bị áp mức thuế cao hơn thì chắc chắn sẽ khiến giá hàng hóa tăng lên, gây khó khăn cho việc cạnh tranh khi xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Tuy nhiên, trước diễn biến này, Hiệp hội Điều đã và đang phối hợp với các doanh nghiệp để tìm phương án mở thị trường mới, hướng đến những thị trường tiềm năng khác để bù vào những suy giảm khi xuất khẩu sang Mỹ.
“ Các doanh nghiệp điều sẽ lập tức điều chỉnh kế hoạch xuất khẩu, trong đó quan tâm nhiều đến thị trường Trung Đông, Trung Á và chắc chắn sẽ quyết liệt hơn trong việc mở rộng khai thác thị trường mới ", ông Hậu nói.
Ngành điều lên kế hoạch mở rộng khai thác thị trường mới trong thời gian tới. (Ảnh: VnEconomy).
"Trung Đông là thị trường lớn, ngành điều tuy đã khai thác nhưng chưa nhiều và sâu. Bây giờ chúng tôi sẽ xoay sang thị trường này để đẩy mạnh xuất khẩu, nhằm bù đắp sản lượng điều xuất sang Mỹ. Cùng với đó, ngành điều sẽ tiếp tục hướng đến chế biến sâu để đưa thẳng lên trên kệ hàng của nhà bán lẻ. Với những phương án này, ngành điều Việt Nam vẫn có cơ hội bình ổn”, ông Hậu thông tin thêm.
Trong khi đó, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, lại kỳ vọng hai bên sẽ tiếp tục đàm phán để giảm thêm thuế quan . " Các doanh nghiệp chắc chắn vẫn kỳ vọng chính sách thuế quan của Mỹ với Việt Nam sẽ tiếp tục được đàm phán để đi đến điều chỉnh giảm hơn nữa trong thời gian tới”, ông Hoài nói.
Tuy vậy, ông Hoài cũng thông tin thêm: Từ ngày 8/4, gỗ và sản phẩm từ gỗ xuất khẩu sang Mỹ phải chịu điều tra theo mục 232 của Đạo Luật Thương mại mở rộng của Mỹ năm 1964, do đó sẽ phải chờ kết quả điều tra này chứ không áp dụng theo thuế đối ứng.
Vì thế, trong trường hợp có kết luận điều tra, ngành gỗ đứng trước 2 lựa chọn: thứ nhất là bị áp thuế và thứ hai là cấp hạn ngạch nhập khẩu. Đây là khó khăn lớn với ngành gỗ vì thị trường Mỹ hiện chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam.
“ Khi mức thuế cao thì nhu cầu mua sắm của người Mỹ sẽ giảm. Vì vậy, chúng tôi hy vọng Mỹ có chính sách linh hoạt để doanh nghiệp Việt tăng nhập khẩu gỗ tròn từ Mỹ cũng như tăng xuất khẩu gỗ và mặt hàng gỗ vào Mỹ”, ông Hoài bày tỏ.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia cũng bày tỏ sự tin tưởng về việc Mỹ và Việt Nam sẽ có thêm những cơ hội đàm phán cụ thể cho từng ngành hàng. Ngoài ra, trong bối cảnh Mỹ tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các chuỗi cung ứng bền vững thì Việt Nam vẫn luôn là đối tác được đánh giá cao, vì đây là thị trường tạo cho họ sự yên tâm và ổn định nhất.
TS, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, nhận định, mức thuế đối ứng 20% là kết quả đạt được sau khi Việt Nam và Mỹ tổ chức nhiều phiên đàm phán thương mại đối ứng ở cả cấp kỹ thuật và cấp bộ trưởng. Tín hiệu này có thể khiến chúng ta tương đối thở phào để từ đó đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp.
" Doanh nghiệp Việt cần chấp nhận mức thuế này như một bối cảnh cụ thể để đề ra phương án linh hoạt cho hoạt động xuất nhập khẩu sắp tới ", ông nói.
Theo ông Phong, doanh nghiệp xuất khẩu Việt cần theo dõi để có 2 động thái nên làm. Thứ nhất là chủ động đàm phán, chia sẻ mức thuế với các đối tác. Thứ hai là cần điều chỉnh lại mọi chi phí để giảm thiểu xuống mức thấp nhất, từ đó bù lại phần lợi nhuận đã mất.
Đồng quan điểm, TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cũng cho rằng mức thuế giảm từ 46% xuống 20% là tích cực. Tuy nhiên, mức này vẫn còn rất cao so với mức thuế trước đây và cũng cao hơn mức thuế mà Mỹ áp cho một số nước trong khu vực, khiến doanh nghiệp Việt gặp nhiều thách thức trong xuất khẩu sang thị trường Mỹ.
“Để giảm bớt khó khăn, các doanh nghiệp cần cắt giảm những chi phí phát sinh, nâng cao năng lực cạnh tranh, liên tục mở rộng thị trường. Cùng với đó, chúng ta vẫn phải tiếp tục kiên trì đàm phán để kéo giảm mức thuế quan xuống, có thể là giảm cho một số ngành hàng chủ chốt", TS. Lê Đăng Doanh nêu ý kiến.
Theo số liệu của Hải quan Mỹ, năm 2024, trao đổi thương mại hai chiều Việt Nam - Mỹ đạt 149,7 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 136,6 tỷ USD và nhập khẩu 13,1 tỷ USD. Thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ là 123,5 tỷ USD, xếp thứ 3 trong số các nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ (sau Trung Quốc và Mexico).
Trong 5 tháng đầu năm 2025, trao đổi thương mại hai chiều Việt Nam - Mỹ đạt 77,4 tỷ USD, tăng 36,5% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó Việt Nam xuất khẩu 71,7 tỷ USD (tăng 37,3% so với cùng kỳ năm 2024) và nhập khẩu 5,7 tỷ USD (tăng 30,7% so với cùng kỳ năm 2024).
Thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ là 64,8 tỷ USD (tăng 29% so với cùng kỳ năm 2024), xếp thứ 4 trong số các nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ (sau Trung Quốc, Mexico và Iceland).
