Khoản nợ hơn 100 tỷ USD biến Oracle thành một chỉ báo quan trọng phản ánh tâm lý thị trường đối với lĩnh vực AI, vốn đang bị bao phủ bởi nỗi lo về bong bóng khi cổ phiếu công nghệ liên tục leo thang. Trên thị trường phái sinh, giao dịch hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) liên quan đến Oracle đã tăng vọt trong năm qua và tiến sát mức đắt đỏ nhất trong lịch sử, tạo ra một bức tranh trầm hơn nhiều so với diễn biến cổ phiếu.
Bản chất là một dạng bảo hiểm cho trái phiếu, CDS ra đời để giúp nhà đầu tư phòng ngừa khả năng đơn vị phát hành không thể thanh toán. Dù thị trường CDS đơn lẻ chỉ khoảng 9 nghìn tỷ USD, khá nhỏ so với tổng quy mô hơn 150 nghìn tỷ USD của thị trường nợ toàn cầu, nhưng diễn biến CDS lại thường mang tính chỉ báo nhạy bén.
Chính phủ là nhóm có khối lượng CDS lớn nhất, với Saudi Arabia dẫn đầu trong quý III. Ở khối doanh nghiệp, các ngân hàng đứng đầu về khối lượng giao dịch nhưng Oracle vẫn lọt top 20, với giá trị giao dịch trung bình mỗi ngày lên tới 75 triệu USD trong quý III, tăng 650% so với cùng kỳ năm ngoái. Do thanh khoản CDS không cao, chỉ cần vài giao dịch nhỏ cũng có thể tạo ra biến động giá mạnh, khiến thị trường này thêm phần khó đoán.
Đối tượng mua CDS chủ yếu là các nhà đầu tư trái phiếu muốn tìm điểm tựa phòng thủ. Họ trả phí định kỳ cho bên bán, thường là các tổ chức tài chính lớn, để nhận bảo hiểm trong trường hợp doanh nghiệp xảy ra sự cố tín dụng. Mức phí được thể hiện bằng số điểm cơ bản, rủi ro càng cao thì phí càng tăng.
Với mức xấp xỉ 126 điểm cơ bản, CDS của Oracle cao hơn nhiều so với Nvidia hay Meta, phản ánh rõ ràng sự dè dặt của thị trường. Một số quỹ lớn như Saba Capital gần đây còn đẩy mạnh bán CDS cho các bên muốn phòng hộ rủi ro từ những tên tuổi công nghệ lớn như Oracle.
Diễn biến này khiến nhiều người nhớ lại giai đoạn khủng hoảng năm 2008, khi CDS trở thành tâm điểm đổ vỡ của Bear Stearns và Lehman Brothers do các hợp đồng bảo hiểm cho chứng khoán thế chấp mất giá hàng loạt.
Áp lực càng gia tăng khi cổ phiếu Oracle giảm tới 13% trong phiên 11/12, kéo theo sự điều chỉnh của cả nhóm công nghệ. Những dự báo yếu hơn kỳ vọng và khoản chi khổng lồ cho AI đã đặt ra câu hỏi liệu các khoản đầu tư này có thể mang lại lợi nhuận tương xứng hay không.
Oracle vốn chỉ là một người chơi nhỏ trong mảng điện toán đám mây, nhưng lại tăng tốc ngoạn mục trong năm nay nhờ thỏa thuận 300 tỷ USD với OpenAI. Thế nhưng chính mối liên kết chiến lược đó lại khiến số phận của Oracle trở nên phụ thuộc hơn bao giờ hết vào tương lai bất định của ChatGPT, đặc biệt khi xuất hiện lo ngại rằng Google đang vượt lên trong cuộc đua AI.
Giới đầu tư không chỉ bán tháo cổ phiếu mà còn rút khỏi trái phiếu Oracle, đẩy nhu cầu CDS lên cao nhất trong vòng 5 năm. Oracle đã đốt khoảng 10 tỷ USD tiền mặt trong nửa đầu năm tài khóa để phục vụ xây dựng hạ tầng AI và có thể mất hơn 90 tỷ USD giá trị vốn hóa nếu đà giảm kéo dài.
Với tỷ lệ sở hữu gần 40% cổ phần, Larry Ellison, người giàu thứ hai thế giới, có thể mất hơn 30 tỷ USD giá trị tài sản chỉ trong một thời gian ngắn.
Điều đáng chú ý là các công ty công nghệ lớn khác như Nvidia, AMD, Micron, Broadcom hay Arm cũng quay đầu giảm giá, kéo chỉ số Nasdaq về mức thấp nhất trong 1 tuần. Sự hưng phấn với AI trong thời gian qua giờ đây dần nhường chỗ cho nỗi lo về một bong bóng kiểu dot-com khi định giá tăng quá nhanh trong khi lợi nhuận thực tế chưa đủ thuyết phục.
Ngay cả khi nhiều chuyên gia khẳng định Oracle buộc phải tăng tốc đầu tư để đáp ứng nhu cầu thị trường, việc doanh nghiệp nâng dự báo chi vốn thêm 15 tỷ USD cho năm tài khóa 2026 vẫn làm tăng thêm áp lực. Các chỉ số đặt chỗ cho dịch vụ đám mây giảm nhiệt, cùng dự báo doanh thu quý III dưới kỳ vọng, đã khiến ít nhất 13 công ty phân tích hạ mục tiêu giá cổ phiếu Oracle.
Dù vậy, vẫn có ý kiến cho rằng sự suy yếu hiện tại chỉ là hệ quả của chu kỳ đầu tư tăng tốc bất thường nhằm bắt kịp xu hướng AI, hơn là dấu hiệu của một vấn đề dài hạn.
Tham khảo Reuters
