Bà Daeng Donsingha, một nông dân 70 tuổi ở Thái Lan, đã rất lo lắng khi giá gạo tại quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới này lao dốc sau khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu.
Giờ đây, nỗi lo của bà Donsingha nhân đôi khi thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể làm giảm nhu cầu đối với gạo Thái Lan ở thị trường Mỹ và giáng đòn vào ngành xuất khẩu gạo của nước này.
“Giá gạo rất thấp. Các chi phí khác như phân bón và tiền thuê đất nông nghiệp lại cao”, bà Donsingha nói. “Tôi đang mất tiền”.
Thái Lan là một trong những quốc gia Đông Nam Á chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi các biện pháp thuế quan của ông Trump. Thái Lan sẽ chịu mức thuế đối ứng 36% nếu các cuộc đàm phán không thành công trước khi lệnh hoãn áp thuế của tổng thống Mỹ kết thúc vào tháng 7.
“Nếu Mỹ áp thuế, gạo thơm của chúng tôi sẽ quá đắt để cạnh tranh”, Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan nói.
Năm ngoái, Thái Lan đã xuất khẩu 849.000 tấn gạo sang Mỹ, chủ yếu là giống gạo thơm đắt nhất của nước này, trị giá 28,03 tỷ baht (735 triệu USD).
Tổng cộng, Thái Lan đã xuất khẩu 9,94 triệu tấn gạo vào năm 2024, trị giá 225,65 tỷ baht (6,82 tỷ USD). Trong đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 tính theo khối lượng nhưng lớn nhất tính theo giá trị.
Chookiat cho biết thuế quan của Mỹ sẽ làm đình trệ xuất khẩu và trao lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh chính trong khu vực như Việt Nam – nơi có giá gạo thấp hơn.
“Từ 1.000 USD/tấn, giá sẽ tăng lên 1.400 đến 1.500 USD”, ông cho biết. “Các bên nhập khẩu sẽ chuyển sang gạo thơm Việt Nam, chỉ có giá 580 USD/tấn”.
Gạo từ Việt Nam rẻ hơn vì chi phí sản xuất thấp hơn, nông dân trồng nhiều loại giống khác nhau và thu hoạch nhiều vụ.
Khó tồn tại
Nông dân Thái Lan đã gặp áp lực vì giá gạo trong nước giảm 30% sau khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu vào tháng 9. Ấn Độ chiếm 40% lượng gạo xuất khẩu thế giới vào năm 2022 trước khi lệnh cấm được đưa ra.
Các nhà phân tích cho biết Thái Lan không còn dư địa giảm giá để cạnh tranh.
“Chi phí sản xuất cao mà năng suất lại thấp”, Somporn Isvilanonda, chuyên gia kinh tế nông nghiệp cho biết. “Nếu chúng tôi phá giá, nông dân sẽ không tồn tại được”.
Ngành nông nghiệp và nông dân đang đặt hy vọng vào các cuộc đàm phán giữa phái đoàn Thái Lan do Bộ trưởng Tài chính Pichai Chunhavajira dẫn đầu và Mỹ.
Tuy nhiên, lượng gạo xuất khẩu đã giảm. Theo hiệp hội xuất khẩu, tổng kim ngạch xuất khẩu đã giảm 30% trong quý 1/2025 do các quốc gia trì hoãn quyết định mua hàng và sự trở lại của Ấn Độ đã thúc đẩy nguồn cung. Người trong ngành dự báo quý 2 sẽ giảm tương tự. Thái Lan đang đề xuất giảm thuế nhập khẩu đối với ngô của Mỹ từ 73% xuống 0%. Điều này cũng sẽ gây tổn hại cho nông dân Thái Lan.
Ngô nhập khẩu giá rẻ có khiến giá gạo tấm và cám gạo giảm thêm, Banjong Tangchitwattanakul, Chủ tịch Hiệp hội xay xát gạo cho biết.
Ngày 8/4, bốn hiệp hội ngành nông nghiệp đã kiến nghị chính phủ chặn nhập khẩu ngô và bột đậu nành của Mỹ. Họ cho rằng các mặt hàng này sẽ làm giảm giá các loại cây trồng trong nước dùng làm thức ăn chăn nuôi, Reuters đưa tin.
Chính phủ đã cam kết rằng sẽ không đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào trong đàm phán với Mỹ mà có thể khiến ngành công nghiệp trong nước suy yếu.
Nhưng đối với những nông dân như Donsingha, các quyết định được đưa ra ở nửa bên kia bán cầu có thể đe dọa sinh kế của gia đình bà.
“Các con tôi đã theo dõi tin tức”, bà nói, “Chúng nói với tôi chúng ta sẽ không thể tồn tại được nếu mọi chuyện cứ tiếp diễn như thế này”.
Theo Reuters
