Trong một động thái mà các nhà phê bình gọi là cuộc thanh trừng vào đêm muộn, ông Trump sa thải 17 tổng thanh tra/giám sát viên độc lập các cơ quan chính phủ hôm 24/1. Theo nguồn tin của Reuters, điều này có thể nhằm mở đường cho việc thay thế họ bằng những người trung thành.
Nguồn tin giấu tên cho biết, các tổng thanh tra tại các cơ quan gồm Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và Bộ Giao thông đã được giám đốc nhân sự Nhà Trắng thông báo qua email rằng họ bị sa thải ngay lập tức.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)
Thượng nghị sĩ Adam Schiff, đối thủ lâu năm của ông Trump thuộc đảng Dân chủ, cho biết hành động này là vi phạm luật pháp. Hội đồng Tổng thanh tra độc lập về Chính trực và Hiệu quả, cho biết trong một lá thư gửi Nhà Trắng rằng các lệnh sa thải được đưa ra chưa đầy một tuần sau khi ông Trump nhậm chức nhiệm kỳ thứ 2, có thể vi phạm luật liên bang về việc phải báo trước điều này 30 ngày cho Quốc hội.
Theo điều luật, tổng thống phải cung cấp cho Quốc hội "lý do chính đáng, chi tiết và cụ thể cho từng trường hợp" về việc sa thải trước 30 ngày.
Theo Politico đưa tin, email của Nhà Trắng gửi cho các thanh tra viên bị sa thải nêu lý do là "thay đổi ưu tiên".
"Tại thời điểm này, chúng tôi không tin rằng các hành động đã thực hiện là đủ về mặt pháp lý để bãi nhiệm các Tổng thanh tra do Tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn", Chủ tịch Hội đồng Tổng thanh tra Hannibal Ware cho biết.
Nhà Trắng không trả lời yêu cầu bình luận.
Tổng thanh tra là vị trí độc lập tiến hành kiểm toán và điều tra các cáo buộc lãng phí, gian lận và lạm dụng quyền lực tại các tổ chức. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Chuck Grassley, người ủng hộ lâu năm của tổng thanh tra, cho hay ông muốn biết lý do tại sao ông Trump sa thải những người giám sát. "Có thể có lý do chính đáng khiến các IG bị sa thải. Chúng ta cần biết nếu có. Tôi muốn Tổng thống Trump giải thích thêm".
Theo Washington Post, tờ báo đầu tiên đưa tin về vụ sa thải này, hầu hết những người bị sa thải là người được bổ nhiệm từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump trong giai đoạn 2017-2021. Nhiều nhà lãnh đạo các cơ quan và sở ban ngành được bổ nhiệm chính trị sẽ đến rồi đi trong mỗi chính quyền, nhưng một tổng thanh tra có thể phục vụ dưới nhiều đời tổng thống.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã sa thải năm tổng thanh tra trong vòng hai tháng vào năm 2020. Trong số này có tổng thanh tra Bộ Ngoại giao, người đã đóng vai trò trong quá trình luận tội Tổng thống.
Năm ngoái, người tiền nhiệm của ông Trump, Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden, sa thải tổng thanh tra Chính phủ. Sau khi điều tra, Hội đồng Hưu trí Đường sắt phát hiện viên chức này đã góp phần tạo ra môi trường làm việc thù địch.
Vào năm 2022, Quốc hội Mỹ tăng cường bảo vệ các tổng thanh tra, khiến việc thay thế họ được lựa chọn kỹ lưỡng và trở nên khó khăn hơn.
