Lựa chọn bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp hiến
Theo các nguồn tin, việc lựa chọn Hegseth là một bất ngờ vì người đàn ông này không nằm trong số những nhân vật có thể “lọt vào mắt xanh” của ông Trump.
Nhiều người trong đội ngũ thân cận của tân tổng thống đắc cử cũng không lường trước được quyết định này. Một cố vấn của Trump cho biết ông Hegseth còn không nằm trong danh sách những ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.
Việc ông Trump chọn người dẫn chương trình Hegseth là một thay đổi đáng chú ý so với những lựa chọn của ông cho vị trí Bộ trưởng Quốc phòng trong nhiệm kỳ đầu tiên. Khi đó, ông Trump đã chọn một vị tướng bốn sao (James Mattis) và một cựu Bộ trưởng Lục quân (Mark Esper) để lãnh đạo Lầu Năm Góc. Nhưng cuối cùng ông Trump đã tỏ ra không hài lòng với cả hai vị bộ trưởng này, chỉ trích gay gắt họ sau khi ông Mattis từ chức và ông Esper bị sa thải.
Được biết, việc chọn một “dân thường” làm Bộ trưởng Quốc phòng là một trong những truyền thống được duy trì trong hàng trăm năm theo Hiến pháp Mỹ. Theo đó, để đảm bảo quyền kiểm soát dân sự đối với quân đội, luật pháp Mỹ quy định rằng để được nhận chức Bộ trưởng Quốc phòng, một người không được phục vụ với tư cách là sĩ quan đang tại ngũ trong quân đội trong bảy năm trước đó. Đối với các tướng lĩnh và đô đốc, họ không được phục vụ trong quân đội trong vòng mười năm trước khi được đề cử làm Bộ trưởng.
Tuy nhiên, quốc hội có thể cấp miễn trừ trong những trường hợp như vậy.
Ví dụ, ông James Mattis từng cần tới sự miễn trừ của Quốc hội để được làm Bộ trưởng Quốc phòng vì ông mới chỉ rời quân đội ba năm trước khi được ông Trump đề cử vào năm 2017. Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu với tỷ lệ 98-1 vào ngày 20/1/2017 để thông qua đề cử ông James Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng trong nội các mới của tổng thống Donald Trump.
Theo Trung tâm Hiến pháp Quốc gia, quyền kiểm soát dân sự đối với quân đội là một trong những truyền thống lâu đời nhất của chính phủ lập hiến Mỹ. Trên thực tế, nó còn tồn tại từ trước cả Hiến pháp và rất có thể bắt đầu vào tháng 3 năm 1783, khi Tướng George Washington ngăn chặn một cuộc tiếp quản quân sự được lên kế hoạch đối với chính phủ - sự kiện được gọi là "âm mưu Newburgh".
Các thành viên bất mãn của Quân đội Lục địa Washington vô cùng tức giận vì chính phủ không trả lương cho quân đội và một phe phái quyết tâm tiến về Philadelphia để chiếm chính phủ. Washington đã âm thầm dập tắt kế hoạch này.
Bốn năm sau, khi soạn thảo Hiến pháp mới, những người lập quốc đã đưa quyền kiểm soát dân sự đối với quân đội vào nội dung cơ bản, trao cho tổng thống vai trò là "tổng tư lệnh" của lực lượng vũ trang và trao cho Quốc hội quyền tuyên chiến và cung cấp tài trợ cho quân đội.
Quốc hội Mỹ đã thể hiện sự tôn trọng đối với truyền thống đó khi thay thế Bộ Chiến tranh bằng một Bộ Quốc phòng mới. Quốc hội nhấn mạnh rằng Bộ trưởng Quốc phòng sẽ được chọn từ "quần chúng nhân dân". Quốc hội nêu rõ rằng không sĩ quan quân đội nào có thể giữ chức vụ đó cho đến khi rời khỏi quân ngũ trong khoảng thời gian nhiều năm (ban đầu là mười năm, sau đó là bảy năm).
Truyền thống này của nước Mỹ cho thấy ông Trump hoàn toàn có thể chọn một người dân bình thường vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng.
Pete Hegseth là ai?
Các nguồn tin cho biết ông Trump có mối quan hệ lâu dài với Hegseth và tổng thống đắc cử luôn nghĩ rằng ông Hegseth "thông minh" và ấn tượng với sự nghiệp của ông. Ông Trump cũng được cho là thích lí lịch cựu chiến binh và câu chuyện về quá trình phục vụ của ông Hegseth trong cuốn sách của mình.
Theo CNN, ông Hegseth có thành tích lâu dài trong quân đội, từng phục vụ ở Afghanistan và Iraq.
Theo các cố vấn, Hegseth từng là cố vấn không chính thức cho ông Trump trong nhiều năm khi ông còn tại nhiệm. Mặc dù Hegseth đã được cân nhắc cho một số vị trí trong chính quyền đầu tiên của ông Trump, nhưng cuối cùng nhân vật này bị bỏ qua.
Ông Hegseth đặc biệt gây tranh cãi vì ông đã khuyến khích ông Trump ân xá cho những người bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, bất chấp sự phản đối của Lầu Năm Góc.
Được biết, ông Hegseth được chọn làm Bộ trưởng Quốc phòng chỉ sau 24 giờ phỏng vấn.
Nếu được Thượng viện xác nhận, ông Hegseth sẽ kế nhiệm Lloyd Austin, một vị tướng bốn sao đã nghỉ hưu của Lục quân, người đã lãnh đạo Lầu Năm Góc trong suốt bốn năm nhiệm kỳ của ông Biden.
Trong khi đó, dưới nhiệm kì đầu tiên của Trump, ông có năm bộ trưởng quốc phòng, một số chỉ tại nhiệm trong vài ngày, bao gồm cả Jim Mattis - người đã tuyên bố từ chức vào tháng 12/2018 sau khi bất đồng quan điểm với Trump về việc rút quân đội Mỹ khỏi Syria và Afghanistan.
Tham khảo CNN, Washington Post
