20 giờ các ngày 29 và 30/8/2025 tại khu vực Hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội sẽ diễn ra Chương trình nghệ thuật trình chiếu ánh sáng 3D Mapping. Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Tối 29/8 sẽ là đêm chủ đề “Thăng Long hội tụ”, đưa khán giả trở về huyền thoại khai mở đất kinh kỳ, từ dấu mốc dời đô đến Cách mạng tháng Tám thành công.
Tối 30/8, chủ đề “Thanh âm Hà Nội” sẽ dẫn dắt người xem bước vào chiều sâu cảm xúc, nơi những hồi ức đời thường hóa thành giai điệu dịu dàng của Thủ đô, phản chiếu qua ánh sáng lấp lánh giữa màn nước Hồ Gươm.
Đây không phải lần đầu tiên người dân được chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật 3D mapping, nhưng sự kiện lần này hứa hẹn sẽ đem đến những màn trình diễn mãn nhãn, độc đáo chưa từng có.
3D mapping, hay còn gọi là projection mapping hoặc video mapping, là một công nghệ độc đáo kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học, sử dụng ánh sáng và hình ảnh để biến các vật thể có bề mặt bất kỳ thành màn hình hiển thị sống động. Công nghệ này đã được ứng dụng rộng rãi, từ giải trí, quảng cáo cho đến giáo dục và kiến trúc.
Sự ra đời của công nghệ lập bản đồ chiếu 3D có thể bắt nguồn từ sự ra đời của hình ảnh do máy tính tạo ra (CGI) vào những năm 1980. Với khả năng tạo và thao tác các vật thể ba chiều trên máy tính, tiềm năng chiếu các vật thể ảo này lên bề mặt vật lý đã trở thành hiện thực. Tuy nhiên, phải đến khi phần mềm chuyên dụng phát triển vào những năm 1990, công nghệ lập bản đồ chiếu 3D như chúng ta biết ngày nay mới trở thành hiện thực.
Một trong những người tiên phong trong lĩnh vực lập bản đồ chiếu 3D là Bart Kresa, người được ghi nhận là đã tạo ra một số màn hình lập bản đồ chiếu 3D đầu tiên vào cuối những năm 1990. Sử dụng phần mềm và phần cứng tùy chỉnh, Kresa có thể chiếu đồ họa 3D động chi tiết lên các bề mặt phức tạp, có hình dạng bất thường như tòa nhà và tác phẩm điêu khắc. Công nghệ đột phá này nhanh chóng thu hút sự chú ý và khơi dậy sự quan tâm của các nghệ sĩ và nhà thiết kế khác, những người nhìn thấy tiềm năng thể hiện sáng tạo thông qua lập bản đồ chiếu 3D.
Sự phát triển của phần mềm lập bản đồ chiếu 3D vào những năm 1990 là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển công nghệ. Trước đó, lập bản đồ chiếu chỉ giới hạn ở việc chiếu hình ảnh phẳng hai chiều lên bề mặt phẳng. Với sự phát triển của phần mềm có thể thao tác và chiếu các vật thể ba chiều, khả năng sáng tạo của lập bản đồ chiếu đã được mở rộng đáng kể.
Cơ chế hoạt động
3D mapping hoạt động dựa trên ba bước chính.
Thu thập dữ liệu: Công nghệ này sử dụng các phương pháp như LIDAR (Laser Imaging Detection And Ranging), hình ảnh vệ tinh, và cảm biến đo khoảng cách để xác định hình dạng, kích thước, và chiều sâu của vật thể. Việc này giúp tạo ra một mô hình kỹ thuật số chính xác.
Mô phỏng và thiết kế: Sau khi có mô hình số, các nhà thiết kế sử dụng phần mềm đồ họa 3D để tạo ra nội dung hình ảnh và video phù hợp với bề mặt của vật thể. Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ để đảm bảo hình ảnh không bị méo hoặc biến dạng khi chiếu lên các bề mặt phức tạp.
Chiếu hình: Cuối cùng, các máy chiếu cường độ cao được sử dụng để chiếu nội dung đã thiết kế lên vật thể. Phần mềm chuyên dụng sẽ tự động điều chỉnh và căn chỉnh hình ảnh, đảm bảo các chi tiết được hiển thị chính xác, tạo ra hiệu ứng thị giác 3 chiều ấn tượng, khiến người xem như đang nhìn thấy vật thể chuyển động.
Các ứng dụng và tiềm năng của 3D mapping
Công nghệ 3D mapping mang lại nhiều lợi ích và có tiềm năng ứng dụng lớn trong nhiều lĩnh vực.
Giải trí và nghệ thuật: Tạo ra các màn trình diễn ánh sáng, âm nhạc và hình ảnh hoành tráng tại các sự kiện lớn, lễ hội, hay buổi hòa nhạc.
Quảng cáo và thương mại: Thu hút sự chú ý của khách hàng bằng cách biến các tòa nhà, cửa hàng hoặc sản phẩm thành một màn hình quảng cáo độc đáo, đầy sáng tạo.
Thiết kế và mô phỏng kiến trúc: Cho phép các kiến trúc sư và nhà thiết kế hình dung và trình bày các mô hình xây dựng một cách trực quan, sinh động trước khi thi công. Điều này giúp phát hiện và điều chỉnh các lỗi thiết kế một cách hiệu quả.
Kết hợp với công nghệ khác: 3D mapping có thể tích hợp với Augmented Reality (AR) để tạo ra những trải nghiệm tương tác độc đáo, cho phép người dùng tương tác vật lý với các vật thể trong không gian 3 chiều.
Giáo dục: Biến các mô hình học thuật phức tạp (như mô hình hành tinh hay giải phẫu cơ thể người) thành những hình ảnh 3D sống động, giúp người học dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn.
Sự phát triển của công nghệ 3D mapping phụ thuộc chặt chẽ vào sự tiến bộ của các công nghệ liên quan như cảm biến, LIDAR, đồ họa máy tính, và xử lý dữ liệu. Trong tương lai, công nghệ này hứa hẹn sẽ mang đến nhiều trải nghiệm thị giác ấn tượng và độc đáo hơn nữa.
