Vàng từ tro cốt hỏa táng nên trao cho ai?

Chính quyền nhiều thành phố ở Nhật thu về 45 triệu USD từ bán kim loại có giá trị từ tro cốt người đã khuất trong 5 năm, nhưng có nhiều vấn đề pháp lý xoay quanh quá trình này.

Palladium, vàng và bạc là một số kim loại quý được tìm thấy trong tro cốt. Ảnh: Chính quyền thành phố Kumamoto.

Hơn 1,5 triệu người ở Nhật Bản qua đời mỗi năm, và hầu hết trong số đó đều được hỏa táng. Tuy nhiên, theo Nikkei Asia, trong khi luật quy định những mảnh xương cốt lớn thường do thân nhân người đã khuất nhận lại, việc xử lý phần tro cốt còn lại và nên trao chúng cho ai vẫn còn nằm trong vùng xám pháp lý.

Phần tro cốt này có thể chứa nhiều vật liệu có giá trị có giá trị, chẳng hạn vàng và palladium từ chất trám răng và titan từ xương cấy ghép. Một số thành phố bán số vật liệu đó để chi trả cho việc hỏa táng công cộng.

Số tiền thu về tăng nhanh

Một cuộc khảo sát vào tháng 7 của Nikkei Asia cho thấy trong số 88 thành phố lớn, 42 thành phố (tương đương 48%) đã bán vật liệu từ tro cốt. Hơn 70% trong số đó bắt đầu làm vậy vào năm tài chính 2010 hoặc giai đoạn từ đó trở về sau.

Tổng số tiền thu được trong 5 năm tính đến năm tài chính 2023 là 6,49 tỷ yen (khoảng 45 triệu USD theo tỷ giá hiện tại). Trong khi số người qua đời và giá kim loại tăng lên, số tiền thu về trong năm tài chính 2023 đã gấp 3,4 lần so với năm tài chính 2019.

Ngoài các thành phố trên, hai thành phố khác cũng có kế hoạch bắt đầu bán kim loại từ tro cốt. 16 thành phố khác đang cân nhắc việc này.

Thành phố Kyoto đã thu về 303 triệu yen (khoảng 2,1 triệu USD) trong năm tài chính 2023, nhiều nhất trong các thành phố được khảo sát. Yokohama đứng thứ hai với 233 triệu yen (khoảng 1,6 triệu USD), tiếp đến là Nagoya với 225 triệu yen (1,57 triệu USD).

tro cot o Nhat Ban anh 1

Khu vực đựng tro cốt tại một đài hóa thân ở Tokyo. Ảnh: Nikkei Asia.

Kyoto bắt đầu bán kim loại từ tro cốt người đã khuất vào năm tài chính 2022. Văn phòng y tế và phúc lợi của thành phố này cho biết họ quyết định sử dụng số tiền thu về từ việc bán kim loại trong ​​tro cốt để nâng cấp lò hỏa táng.

Yokohama, nơi chi khoảng 2,2 tỷ yen (15,3 triệu USD) cho việc hỏa táng mỗi năm, sử dụng số tiền thu về để trang trải chi phí đó.

45% trong số các thành phố bán kim loại từ tro cốt cho biết họ đã thông báo cho người dân. Các thành phố còn lại vẫn chưa làm vậy hoặc không chắc là có thông báo cho người dân hay không.

Tiến thoái lưỡng nan

Trong khi đó, 46 thành phố được khảo sát không bán tro cốt. Thay vào đó, tro cốt được chôn trên khu đất công, do các nhà thầu xử lý hoặc di dời.

Thành phố Sagamihara trả 44.000 yen (306 USD)/năm cho việc xử lý phần tro cốt còn sót lại. "Chúng tôi coi đó là việc tôn trọng người đã khuất", một đại diện của thành phố cho biết.

Khoảng 97% lò hỏa táng của Nhật Bản do khu vực công quản lý. Tokyo là một ngoại lệ, khi các công ty tư nhân điều hành 7 trong số 9 cơ sở hỏa táng tại 23 quận của thành phố. Tokyohakuzen, nơi xử lý khoảng 70.000 ca hỏa táng/năm tại sáu cơ sở, vẫn chưa tiết lộ cách xử lý phần tro cốt còn sót lại.

Tro cốt sau khi hỏa táng cũng chứa các chất độc hại, bao gồm dioxin và crom hóa trị sáu. Tuy nhiên, chính các kim loại có giá trị lại khiến nhiều thành phố rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.

tro cot o Nhat Ban anh 2

Gia đình rải tro cốt của người đã khuất xuống biển ở Nhật Bản. Ảnh: Nikkei Asia.

Trong cuộc khảo sát vào tháng 7, khoảng 30% số người được hỏi cho biết họ muốn chính quyền trung ương đưa ra các quy định. "Cách các địa phương khác nhau xử lý quá trình này một cách khác nhau có thể gây ra vấn đề với cư dân địa phương", thành phố Sapporo cho biết. Thành phố này không bán kim loại từ tro cốt.

Hơn 10% số thành phố cho rằng không cần phải có các quy định quốc gia. "Các khu vực khác nhau có nền văn hóa hỏa táng khác nhau", thành phố Saitama cho biết.

Tổng cộng 655.000 ca hỏa táng được thực hiện tại 88 thành phố trong năm tài chính 2023, tăng hơn 10% trong 5 năm. Theo Viện Nghiên cứu Dân số và An sinh Xã hội Quốc gia, số người chết ở Nhật Bản sẽ đạt đỉnh vào năm 2040, ở mức khoảng 1,67 triệu người. Điều đó cho thấy các câu hỏi liên quan đến việc xử lý tro cốt dự kiến chỉ tăng lên.

"Vì không có gì trong luật nên vẫn chưa rõ ai có quyền với phần tro cốt còn lại", bà Takako Tamagawa, phó giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Xã hội Đương đại của Đại học Nagoya Gakuin, cho biết.

"Các thành phố, nếu họ chọn bán, nên tiết lộ số tiền thu về và mục đích sử dụng để người dân hiểu", bà chia sẻ thêm. Theo bà Tamagawa, chính quyền trung ương phải thúc đẩy nỗ lực tạo ra các quy tắc, trong đó có việc xử lý phần hài cốt còn sót lại ở các lò hỏa táng tư nhân.

Cuốn sách về quan hệ giữa các nước Đông Bắc Á

Mục Thế giới giới thiệu sách tham khảo về quan hệ Nhật Bản và Trung Quốc, với tựa đề “Quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc từ năm 1949 đến năm 1991” do NXB Chính trị quốc gia Sự thật phát hành năm 2017.

Cuốn sách làm rõ quan hệ thăng trầm giữa Nhật Bản và Trung Quốc từ năm 1949 đến năm 1991, qua đó, đúc rút bài học kinh nghiệm lịch sử, góp phần hoạch định và thực hiện chính sách đối ngoại khôn khéo đối với Nhật Bản và Trung Quốc - hai đối tác chiến lược của nước Việt Nam hiện nay.