Xuân Son - cánh cửa mới cho bóng đá Việt Nam?

Thành công của Xuân Son khiến trào lưu nhập tịch ở Đông Nam Á nở rộ trở lại.

Thực tế, xu hướng nhập tịch các cầu thủ không có dòng máu bản địa hoặc mời gọi những cầu thủ con lai từ nước ngoài đã diễn ra ở Đông Nam Á nhiều năm qua. Tuy nhiên, sau thành công của tuyển Indonesia với dàn cầu thủ gốc Hà Lan hay Việt Nam với trường hợp Nguyễn Xuân Son tại ASEAN Cup 2024, trào lưu nhập tịch cầu thủ đang gia tăng trở lại ở Đông Nam Á.

Thành công trong ngắn hạn

- Quan điểm của ông về chính sách nhập tịch cầu thủ ở bóng đá Đông Nam Á hiện tại?

- Chính sách nhập tịch cầu thủ cho các đội tuyển Đông Nam Á trở nên phổ biến trong những năm gần đây, với các quốc gia như Việt Nam, Indonesia và Malaysia áp dụng để tăng cường khả năng cạnh tranh của họ.

Cách tiếp cận này có thể mang lại lợi ích ngắn hạn bằng cách cải thiện chất lượng chung của đội tuyển, nhưng nó cũng đặt ra câu hỏi về tính bền vững lâu dài, bản sắc dân tộc và sự phát triển của cầu thủ.

Ông Benjamin Tan có nhiều năm quản lý bóng đá ở Thai League và các quốc gia Đông Nam Á.

Lợi ích ngắn hạn của việc nhập tịch cầu thủ, đó là chất lượng đội hình sẽ được cải thiện ngay lập tức. Bởi lẽ, những cầu thủ nhập tịch thường có kinh nghiệm nhờ chơi ở các giải đấu tốt hơn (trước đó) hoặc được đào tạo từ các hệ thống bóng đá tốt hơn.

Những cầu thủ nhập tịch thường nhỉnh hơn cầu thủ bản địa về kỹ năng, thể lực và nhận thức chiến thuật cao hơn. Điều này có thể giúp các đội tuyển quốc gia Đông Nam Á thu hẹp khoảng cách với những đội phát triển hơn ở châu Á như trường hợp Marc Klok tại Indonesia và Nguyễn Xuân Sơn tại Việt Nam.

Tuy nhiên, cần đảm bảo rằng các nền bóng đá không bỏ bê việc phát triển tài năng địa phương vì việc dựa vào các cầu thủ nhập tịch có thể làm giảm đầu tư cho các chương trình đào tạo trẻ. Chúng ta không nên quá phụ thuộc vào các giải pháp tạm thời, thay vào đó, nên xây dựng một hệ thống phát triển tài năng bền vững.

- Bóng đá trẻ bản địa của các quốc gia vẫn là nền móng?

- Tôi lấy ví dụ, nếu các câu lạc bộ và Liên đoàn tập trung nhiều hơn vào việc tuyển trạch các cầu thủ sinh ra ở nước ngoài để nhập tịch thay vì phát triển tài năng địa phương, điều này có thể gây hại cho sự phát triển lâu dài của nền bóng đá.

Nhập tịch mang lại thành công nhanh chóng, nhưng có thể không bền vững về lâu dài. Khi những cầu thủ này giải nghệ, đội bóng có thể gặp khó khăn nếu không có đủ đầu tư để phát triển tài năng trong nước.

Ngoài ra, đôi khi cũng có những câu hỏi về bản sắc quốc gia, vì vậy để tránh vấn đề như vậy, lý tưởng nhất là các cầu thủ nhập tịch phải có nơi cư trú lâu dài, có mối quan hệ thực sự hoặc thậm chí là có tổ tiên ở quốc gia đó để người hâm mộ cũng có thể cảm thấy gắn bó với một đội bóng phụ thuộc nhiều vào các cầu thủ sinh ra ở nước ngoài.

Thành công của tuyển Indonesia nhờ các cầu thủ nhập tịch khiến bóng đá Đông Nam Á thay đổi.

Nhập tịch nên là phương án bổ sung

- Nhập tịch cầu thủ có phải là con đường ngắn nhất dẫn đến thành công không?

- Nhập tịch cầu thủ có thể là một trong những con đường ngắn nhất dẫn đến thành công trong bóng đá, nhưng không phải không có hạn chế. Các quốc gia thiếu nguồn cầu thủ địa phương chất lượng cao có thể nhanh chóng nâng cao sức mạnh cho ĐTQG bằng cách kết hợp các cầu thủ nhập tịch từ những nền bóng đá mạnh hơn.

Chúng tôi thấy rằng chiến lược này đặc biệt hữu ích đối với các đội Đông Nam Á trong việc thu hẹp khoảng cách với các đội cấp cao hơn ở Châu Á. Tuy nhiên, trong khi nhập tịch có thể mang lại thành công ngắn hạn, chẳng hạn như thành tích tốt hơn trong các giải đấu khu vực hoặc thứ hạng FIFA được cải thiện, thì đây không phải giải pháp bền vững.

Nếu không đầu tư đúng mức vào cơ sở hạ tầng bóng đá trong nước và phát triển tài năng trong dài hạn, thì lợi ích của việc nhập tịch sẽ chỉ là tạm thời

- Nếu vậy, trọng tâm dài hạn nên là gì? Các nền bóng đá ở Đông Nam Á nên phát triển giải đấu trong nước ra sao?

- Nên sử dụng chính sách nhập tịch như một sự bổ sung chứ không phải sự thay thế. Bởi lẽ, muốn phát triển bóng đá một cách toàn diện và thực chất, nên tập trung vào đào tạo trẻ, hướng đến đối tượng thanh thiếu niên, ngoài ra các quốc gia phải tập trung cải thiện cơ sở hạ tầng, xây dựng các chương trình phát triển bóng đá ở cấp cơ sở và địa phương.

Một ví dụ điển hình là Nhật Bản và Qatar đã sử dụng nhập tịch một cách có chọn lọc trong khi vẫn đầu tư mạnh vào các học viện trẻ và tài năng địa phương.

Thủ môn Zion Suzuki được xem là thành công của chính sách nhập tịch và tuyển mộ cầu thủ con lai ở bóng đá Nhật Bản.

Các hiệp hội và liên đoàn nên tạo ra một lộ trình dài hạn, phác thảo cách cầu thủ nhập tịch sẽ phù hợp với mục tiêu của đội tuyển quốc gia, đảm bảo họ không làm hạn chế đà phát triển của những tài năng bản địa.

Ngoài ra, điều quan trọng không chỉ nằm ở khả năng của các cầu thủ nhập tịch, họ phải thể hiện được sự cam kết, niềm tự hào với đất nước họ sẽ đại diện. Việc nhập tịch cho các cầu thủ có thể giúp các đội tuyển quốc gia tăng cường sức mạnh nhanh chóng, cải thiện khả năng cạnh tranh của họ trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, để đạt được thành công bền vững, các quốc gia Đông Nam Á phải tập trung vào việc phát triển các giải đấu trong nước, đầu tư vào phát triển cầu thủ trẻ và cải thiện tiêu chuẩn huấn luyện. Họ cần một cách tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa việc nhập tịch ngắn hạn với các chiến lược phát triển dài hạn.

Đó là điều cần thiết để đảm bảo tiến bộ lâu dài trong bóng đá. Các cầu thủ nhập tịch có thể lấp đầy khoảng trống trước mắt trong đội, nhưng mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hệ sinh thái bóng đá tự duy trì, liên tục sản sinh ra những tài năng địa phương chất lượng cao. Theo thời gian, sự phụ thuộc vào nhập tịch sẽ giảm dần khi nhóm tài năng trong nước được phát triển bền vững.

*Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!