Dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư tại Văn bản số 75/CP-CN ngày 9/1/2004 bằng nguồn vốn trái phiếu chính phủ.
Tuy nhiên, do bị đưa vào danh sách các dự án phải đình hoãn, giãn tiến độ theo chủ trương cắt giảm đầu tư công tại Nghị quyết số 11/2011/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ, nên Dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân phải tạm dừng triển khai từ năm 2011 đến nay.
Việc dự án bị "treo" suốt hơn 10 năm qua, đã ảnh hưởng đến đời sống của gần 3.000 hộ dân trên địa bàn các địa phương: Hạ Long, Uông Bí, Đông Triều.
Mới đây, dự án này đón nhận tin vui khi Bộ Giao thông - Vận tải có Công văn số 980/BGTVT-CQLXD gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo quá trình triển khai thực hiện dự án, đưa vào danh mục đầu tư công trung hạn 2026 - 2030 làm cơ sở để Bộ bố trí vốn và hoàn thành thủ tục điều chỉnh dự án theo thẩm quyền , tuân thủ quy định của Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15.
Một cầu đường sắt trên tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân thi công dở dang từ năm 2012. Ảnh: Báo Đầu tư.
Trước đó, Bộ Chính trị đã yêu cầu tiếp tục đầu tư hoàn thành đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân đến năm 2030. Trong Quy hoạch Mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 cũng xác định, đầu tư tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân trong giai đoạn đến năm 2030.
Cùng với đó, việc Cục Đường sắt Việt Nam đề nghị Bộ Giao thông - Vận tải xem xét thẩm định, phê duyệt quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh cũng là tín hiệu tích cực cho Dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân có thể tiếp tục được triển khai. Như vậy, dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân đang có thêm hy vọng "hồi sinh".
Tuyến đường sắt thúc đẩy hành lang giao thông, vận tải Hà Nội - Quảng Ninh
Công trình này có chiều dài 131km với điểm đầu tại Ga Yên Viên, điểm cuối tại Cảng Cái Lân. Công trình này từng được kỳ vọng là một tuyến đường sắt tốc độ cao đầu tiên ở Việt Nam.
Theo thiết kế trước đây, tuyến đường sắt mới này sử dụng đường lồng (gồm đường khổ 1,435 m và 1 m) sử dụng ray hàn liền, có hệ thống thông tin tín hiệu hiện đại và các nút giao cắt khác mức với các quốc lộ để đạt tốc độ 120 km/giờ cho tàu khách và 80 km/giờ cho tàu hàng.
Theo dự kiến trước đây, tổng mức đầu tư 7.663 tỷ đồng. Dự án được chia thành 4 tiểu dự án độc lập, thời gian hoàn thành dự kiến trước đây là năm 2011.
Mục tiêu của dự án này khi hoàn thành sẽ giảm thời gian hành trình tàu khách chạy từ Hạ Long về Yên Viên còn 1,5 - 2h; tàu hàng là 3 - 4h, góp phần tạo hành lang giao thông, vận tải thúc đẩy Hà Nội - Quảng Ninh phát triển.
Trên thực tế, nhiều hạng mục trong dự án này đã được thực hiện, có những hạng mục đã hoàn thành, cũng có những hạng mục còn nhiều dang dở. Đến nay, một số hạng mục công trình đã bị xuống cấp, suy giảm chất lượng.
Nhiều hạng mục công trình còn nhiều dang dở. Ảnh: Thiên Sơn.
Về tiến độ các hạng mục, đối với tiểu dự án Hạ Long - cảng Cái Lân xây dựng tuyến mới dài 5,67 km. Tổng mức đầu tư 1.510 tỷ đồng, khởi công tháng 6/2005. Tiểu dự án này đã hoàn thành, đưa vào sử dụng từ năm 2014.
Tiểu dự án Lim - Phả Lại xây dựng tuyến mới dài 35,34 km với tổng mức đầu tư 2.012 tỷ đồng, khởi công tháng 2/2008. Tuy nhiên, công trình thi công đến điểm dừng kỹ thuật trong phạm vi nguồn vốn được bố trí (gồm hoàn thành mua sắm ray và tà vẹt; nền đường đã hoàn thành 11 km, đang thi công dở dang 19 km; hoàn thành 9/12 cầu; 35/45 hầm chui dân sinh và 83/140 cống thoát nước).
Tiểu dự án Phả Lại - Hạ Long nâng cấp, cải tạo tuyến cũ dài 78,36 km, tổng mức đầu tư 3.851 tỷ đồng. Tiểu dự án này đã thi công đến điểm dừng kỹ thuật trong phạm vi nguồn vốn được bố trí gồm đã hoàn thành mua sắm ray và tà vẹt; để đảm bảo an toàn chạy tàu, tháng 8/2013 đã triển khai thi công cải tạo, nâng cấp 15 km nền đường sắt cũ và 4 cầu yếu trên tuyến.
Tiểu dự án Yên Viên - Lim nâng cấp, cải tạo tuyến cũ dài 10,77 km, tổng mức đầu tư 290 tỷ đồng. Đang bắt đầu thực hiện công tác khảo sát, thiết kế thì dừng giãn.
Theo thông tin từ một lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải chia sẻ trên tờ Đầu tư vài ngày trước đây, xét cả khối lượng đã thực hiện trước đây do dừng giãn, thì sơ bộ tổng chi phí đầu tư Dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân rơi vào khoảng 8.300 tỷ đồng, tăng so với tổng mức đầu tư ban đầu khoảng 700 tỷ đồng.
