Sự bất công với Andre Onana

Trước trận, Onana vướng vào màn tranh cãi với tiền vệ Nemanja Matic của Lyon. Matic cho rằng Onana là "một trong những thủ môn tệ nhất lịch sử MU". Ngay lập tức, Onana đáp trả trên trang cá nhân rằng anh "đã giành danh hiệu với MU, còn Matic thì không".

Tuy nhiên, những gì trên sân lại diễn ra ngược lại. Thủ thành người Cameroon mắc lỗi ở cả hai bàn thua của MU trước Lyon, đặc biệt ở pha bóng đầu tiên. Cú sút phạt hiểm hóc của Thiago Almada khiến cựu sao Inter Milan lúng túng đẩy bóng vào lưới trước sự ngỡ ngàng của cầu thủ và cổ động viên MU.

Đến những phút cuối cùng, tưởng chừng MU sẽ rời Pháp với lợi thế dẫn 1 bàn, thói quen đẩy bóng về phía trước của Onana tiếp tục khiến "Quỷ đỏ" bị chủ nhà chọc thủng lưới ở phút bù giờ cuối. Phần lớn đều bắt đầu quay sang ủng hộ phát ngôn của Matic, nhưng liệu "người gác đền" của MU có thật sự tệ đến thế?

Sự bất công của thống kê thô

Nếu nhận xét của Matic về Onana là dựa trên thống kê, chỉ nhìn vào số bàn thua mỗi trận và tỷ lệ giữ sạch lưới, có thể xem đó là một nhận xét đúng đắn.

Chỉ xét những thủ môn đã chơi ít nhất 30 trận, Onana thực sự là người để thủng lưới nhiều nhất trong lịch sử MU. Anh để thủng lưới trung bình 1,4 bàn mỗi trận và chỉ giữ sạch lưới 26%, cả hai đều là con số thấp nhất trong số 8 thủ môn từng khoác áo Quỷ đỏ đáp ứng tiêu chí đó.

Số bàn thua mỗi trận và tỷ lệ giữ sạch lưới của những thủ môn đã chơi ít nhất 30 trận cho MU. Ảnh: The Athletic.

Tuy nhiên, bảng thống kê này cũng cho thấy sự vô lý nếu xếp hạng thủ môn theo cách này. Theo các chỉ số này, Roy Carroll — người nổi tiếng với pha "biếu" bàn thắng cho Tottenham năm 2005 — lại có thể là thủ môn hay nhất lịch sử hiện đại của MU.

Vấn đề khi so sánh thủ môn dựa trên những số liệu thô này là nó bỏ qua mọi bối cảnh rộng lớn hơn, hay có thể nói là một trong những quan trọng nhất là sức mạnh (hoặc sự yếu kém) của hàng phòng ngự phía trước họ.

Ở mùa này, Liverpool đã để thủng lưới 30 bàn ở Ngoại hạng Anh, gấp đôi số bàn thua mà Chelsea phải nhận trong mùa giải vô địch 2004/2005. Liệu điều đó có nghĩa là Petr Cech giỏi gấp đôi Alisson hay Caoimhin Kelleher? Tất nhiên là không.

Hàng thủ vững chắc của Chelsea khi đó là kết quả của nhiều yếu tố. Hàng hậu vệ được chỉ huy bởi John Terry, chiến thuật của Jose Mourinho, một kỷ nguyên bóng đá thận trọng hơn và cuối cùng là khả năng cản phá xuất sắc của Cech. Việc phân bổ đúng mức độ trách nhiệm cho từng yếu tố này là gần như không thể.

Không giống như Cech, hàng phòng ngự lỏng lẻo phía trước mặt đã khiến Onana phải đối mặt với nhiều cú sút hơn. Dù đã cải thiện ở mùa giải này, MU vẫn để đối thủ sút trúng đích nhiều hơn mức trung bình của Ngoại hạng Anh kể từ khi thủ thành người Cameroon cập bến sân Old Trafford.

Onana vẫn có những giá trị riêng

The Athletic chỉ ra số lượng số cú sút trúng đích mà MU phải nhận là một trong những lý do khiến Onana bị so sánh bất lợi với những người tiền nhiệm. Tổng cộng, anh phải đối mặt trung bình 4,8 cú sút trúng đích mỗi trận.

Để so sánh, con số này nhiều hơn 50% so với con số 3,2 cú sút mà huyền thoại Edwin van der Sar phải đối mặt trong thời gian chơi bóng ở Ngoại hạng Anh.

MU để đối thủ sút trúng đích nhiều hơn mức trung bình của Ngoại hạng Anh kể từ khi thủ thành người Cameroon cập bến sân Old Trafford. Ảnh: The Athletic.

Vấn đề của Onana là khi đánh giá thủ môn, người ta dễ dàng nhớ đến một vài sai lầm đáng nhớ nhưng hiếm xảy ra, hơn là đánh giá sự ổn định trong màn trình diễn hàng tuần của họ. Những sai lầm nổi bật đã che lấp khả năng cản phá của Onana thực tế nằm trong số những thủ môn tốt nhất giải đấu hàng đầu nước Anh kể từ khi gia nhập MU.

Kể từ đầu mùa giải trước, "người gác đền" 29 tuổi đã phải đối mặt với 332 cú sút ở Ngoại hạng Anh, với xGOT (bàn thắng kỳ vọng dựa trên pha dứt điểm trúng đích) lên đến 93 bàn. Tuy nhiên, Onana chỉ để thủng lưới 87 bàn, ít hơn 6 bàn so với thống kê dự kiến dựa trên chất lượng của các cú sút mà anh phải đối mặt.

Xét về tỷ lệ phần trăm, thống kê này đưa thủ thành người Cameroon lên vị trí thứ 5 trong số các thủ môn Ngoại hạng Anh trong cùng giai đoạn về hiệu suất cản phá xGOT vượt trội.

Ngoài ra, một điểm yếu khác trong đánh giá của Matic là vai trò của thủ môn đã phát triển quá nhiều đến mức mọi so sánh thống kê có ý nghĩa giữa các thế hệ đều trở nên thừa thãi.

Onana đứng trong top 5 thủ môn hay nhất Ngoại hạng Anh tính về khả năng cản phá những cú sút. Ảnh: The Athletic.

Ngoài việc lao lên tham gia tấn công ở những quả phạt góc cuối trận để tìm kiếm bàn gỡ hòa, Peter Schmeichel hiếm khi rời khỏi vòng cấm. Ngược lại, việc lao ra cản phá nguy hiểm giờ đây đã là một khía cạnh thiết yếu trong vai trò của thủ môn hiện đại, cùng với khả năng phân phối bóng hiệu quả.

Pep Guardiola đã loại bỏ Joe Hart tại Manchester City — không phải vì Hart thiếu những phẩm chất thủ môn truyền thống như cản phá và làm chủ vòng cấm, mà vì anh không đáp ứng được những yêu cầu hiện đại về khả năng chơi bóng bằng chân và vị trí chủ động.

Tương tự, một trong những lý do chính khiến Onana được đưa về thay thế David de Gea tại United là sự do dự của thủ môn người Tây Ban Nha trong việc lao ra khỏi vạch vôi và cản phá nguy hiểm ở khu vực xa khung gỗ hơn.

Những yêu cầu đặt ra cho thủ môn rất đa dạng đến mức việc thu gọn màn trình diễn của họ thành một vài thống kê cơ bản có nguy cơ che lấp sự phức tạp thực sự của vai trò này trong bóng đá hiện đại.