Sáng 28/3, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên đã chủ trì Lễ công bố kết quả Đề án “Điều tra tổng thể về khoáng sản và hoàn thiện nền bản đồ địa chất tỷ lệ 1/50.000 vùng Tây Bắc phục vụ quy hoạch phát triển bền vững kinh tế xã hội” (Đề án Tây Bắc).
Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản cho biết, năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án Tây Bắc. Đây là một trong những đề án điều tra địa chất cơ bản lớn nhất cả nước, có quy mô rộng, đối tượng đa dạng, thời gian thực hiện kéo dài gần 8 năm.
Kết thúc vào năm 2024, Đề án Tây Bắc đã hoàn thành toàn bộ khối lượng được giao. Nổi bật là các đơn vị thực hiện Đề án đã lập bản đồ địa chất khoáng sản tỷ lệ 1:50.000 trên 13.081 km²; thực hiện 498 lỗ khoan với tổng chiều sâu hơn 46.000 mét, trong đó 90% lỗ khoan gặp thân quặng – một tỉ lệ rất cao.
Một thành tựu quan trọng của Đề án là đã phát hiện và đánh giá 110 mỏ khoáng sản, gồm 25 loại khác nhau như đất hiếm, thiếc-wolfram, vàng, đồng, antimon, đá mỹ nghệ, đá vôi công nghiệp… Trong đó có 17 mỏ quy mô lớn, 43 mỏ trung bình và 50 mỏ nhỏ - vượt gấp đôi mục tiêu ban đầu.
Đáng chú ý, trong số các mỏ khoáng sản kim loại, có tới 40 mỏ vàng với tổng tài nguyên cấp 333 xác định được hơn 29,8 tấn vàng. Có 5 mỏ đồng với tổng tài nguyên cấp 333 xác định được hơn 13.000 tấn đồng kim loại. Ngoài ra, tại một mỏ đồng ở tỉnh Lào Cai, các đơn vị nghiên cứu còn phát hiện khoáng sản đi kèm có vàng với tổng tài nguyên cấp 333 xác định được hơn 420 kg vàng.
Ngoài ra, Đề án cũng đã khoanh định 7 khu vực có triển vọng khoáng sản ẩn sâu, dự báo 15 diện tích phân bố đá magma có tiềm năng khoáng sản chiến lược; điều tra chi tiết 3 khu vực địa nhiệt ở Điện Biên, Lai Châu và Sơn La; phát hiện các di chỉ địa chất và cảnh quan địa mạo có giá trị.
Đặc biệt, Đề án đã hoàn thành bản đồ địa chất - khoáng sản tỷ lệ 1:250.000 toàn khu vực Bắc Bộ và tỉnh Nghệ An, thu thập 14 bộ mẫu vật điển hình và bàn giao cho các tỉnh sử dụng.
Trên thực tế, 62 diện tích khoáng sản tiềm năng đã được chuyển giao để tích hợp vào Quy hoạch thăm dò khoáng sản quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050. Nhiều địa phương có căn cứ khoa học để đề xuất thăm dò, cấp phép khai thác hợp lý, đồng thời kiểm soát tốt hơn tình trạng khai thác trái phép.
Đặc biệt, một kết quả có ý nghĩa chiến lược lâu dài là việc xây dựng và chuẩn hóa cơ sở dữ liệu địa chất và khoáng sản vùng Tây Bắc. Các dữ liệu bản đồ, kết quả điều tra, mẫu phân tích, thông tin mỏ và điểm quặng đã được số hóa, tích hợp thành một hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung, hiện đại. Hệ thống này cho phép tra cứu nhanh, chia sẻ linh hoạt và kết nối trực tuyến, hướng đến xây dựng nền địa chất số quốc gia.
Đây là tiền đề quan trọng để tiến tới chuyển đổi số toàn diện ngành địa chất, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý nhà nước, quy hoạch tài nguyên và thu hút đầu tư khai thác khoáng sản theo hướng bền vững.
Tây Bắc là khu vực có vị trí chiến lược về địa chính trị, kinh tế và môi trường, đồng thời cũng là nơi có tiềm năng khoáng sản phong phú. Tuy nhiên, việc khai thác và sử dụng tài nguyên chưa thực sự hiệu quả, bền vững đang đặt ra những thách thức trong công tác quản lý tài nguyên khoáng sản nơi đây.
Do vậy, để phát huy tối đa kết quả điều tra, cũng như phát huy tiềm năng to lớn của tài nguyên khoáng sản, Thứ trưởng Trần Quý Kiên đề nghị các địa phương cần sử dụng cơ sở dữ liệu địa chất - khoáng sản đã được bàn giao để phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, thu hút đầu tư và đảm bảo khai thác khoáng sản bền vững.
